Page 71 - 6. yılında ombudsmanlık web

renler var? Roma’da censor kurumlarına götürenler var. Başka? İslam medeniyetinde
çarşı pazar denetimiyle hisbeye götürenler var. Daha sonra Abbasiler bunu zirveye
taşımıştır, Kadı’l Kudatlık kurumuna, oradan Divan-ı Mezalim’e, Divan-ı Mezalim’den
Divan-ı Hümayun’a, Divan-ı Hümayun’dan da birtakım “mehayif müfettişliği” adı altın-
da ya da başka kurumlara götürenler var…
Tabii, hocam kadılardan bahsetti, kadıların 3 tür görevi var Osmanlı’da; yargı göre-
vi var, denetleme görevi var ve bir de noterlik görevi var, belediye başkanlığı görevi de
var kadıların bir dönem için. Osmanlı’yı tek bir kalemde ifade edemeyiz. Dolayısıyla,
biz aslında burada çok teknik birtakım kavramlar yerine şunu yapmalıyız diye düşü-
nüyorum: Biz üç sorunun cevabını arıyoruz. Birincisi “Nereden?” sorusu. Bu soruya
cevap verecek olan mekanizma genelde tarih, özelde ise hukuk tarihidir. İkinci soru-
muz “Neredeyiz?” Bu soruya cevap verecek olan da genelde sosyoloji, özelde hukuk
sosyolojisidir. Üçüncüsü de “Nereye?” sorusu. Ne olacak? Yani neyi hedefliyoruz? Ne-
reye varmak istiyoruz? Makro, mikro planlarımız ne? Bu soruya cevap verecek olan da
genelde felsefe, özelde ise hukuk felsefesidir. Ben ilk ikisine çok kısa yanıtlar verip
üçüncüsü üzerinde duracağım çünkü çok uzak bir mesafeden cebimde kelimeler, gön-
lümde hayallerle geldim fakat gördüm ki inkisarıhayal.
Şimdi, biz bu kurumu yaşatmalıyız. Niye yaşatmalıyız? Bu kurumu geliştirmeliyiz.
Niye geliştirmeliyiz? Yönetenle yönetici arasında dengeyi kurmak için . Kaldı ki artık
-Batılılar “manage well” “good governance” diyorlar, “iyi yönetmek”, “iyi yönetişim”
“yönetişim” ifadesi de artık gündeme geldi- bireyle devlet arasındaki mekanizmayı
koruyacak olan denetimdir. Bugün bana “Türkiye’nin 3 temel problemi nedir?” diye
sorun. Birinci sıraya denetimi koyarım, ikinci sıraya denetimi koyarım, üçüncü
sıraya etkin denetimi koyarım yani denetim, denetim, denetim fakat bu denetim
öyle bir şeydir ki bunu böyle Demokles’in kılıcı gibi sallandırırsanız normun soyutluğu
ortadan kalkar.

Şimdi, bugünkü konuşmalarda ben yine çok hayrete düştüm, şaşırdım. Sayın Baş-
kanımız “Yüzde 70.” dedi, Yüzde 70 oranında verilen kararlar yani ombudsmanlık ku-
rumunun, Kamu Denetçiliği Kurumunun vermiş olduğu kararlar yüzde 70 oranında bu
görüşe göre yeniden tadil edilmiş. Şimdi, kamu denetçiliği açısından baktığımızda bu

bir başarı, yüzde 70 ama idare açısından baktığımızda demek ki sen şikayete konu
olan 100 karar vermişsin, bu vermiş olduğun kararlar şikâyet edilmiş, “70’inde yanlış
yapıyorsun.” denilmiş ve sen, 70’ine uymak zorunda kalmışsın. Dolayısıyla bu iki se-
bepten kaynaklanabilir: Ya risk almadılar yöneticiler, “Aman soralım.” diye ötelediler,
güvenli bölgede kalmak istediler ya da yanlış yaptılar. Yani meseleyi böyle ele alırsak
sanırım biz geleceğe dair bir şeyler faydalı şeyler söyleyebiliriz.

14 ŞUB A T 2019 69