Page 11 - KDK

OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME 9

Paris İlkeleri, insan haklarını korumak (şikâyetlerin alınması, araştırılma-
10
sı ve çözüme kavuşturulması, uyuşmazlıklara arabuluculuk edilmesi ve
faaliyetlerin izlenmesi de dâhil olmak üzere) ve insan haklarını geliştir-
mek (öğretim, kişilere erişim, medya, yayınlar, eğitim ve kapasite geliş-
tirmenin yanı sıra hükûmete danışmanlık yapmak ve yardımcı olmak yo-
luyla) için ulusal kurumlar kurulması amacıyla bir çerçeve belirlemiştir.
11
Ombudsmanlık, Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nın 41. Maddesinde
ifade edilen iyi yönetilme hakkını sağlayan bir ulusal kurum örneğidir.
Bu durum, Ombudsmanlar ve insan hakları arasında yakın bir ilişki kur-
maktadır.

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından yayımlanan “Om-
budsmanlık Kurumu” tavsiye raporunda, Ombudsmanlık kurumunun
12
genel özellikleri belirlenmiş, bağımsız ve tarafsız niteliğinin korunması-
na yönelik önerilerde bulunulmuş ve iyi yönetim ilkelerine vurgu yapıl-
mıştır. Parlamenterler Meclisi, 2017’den 2019’a kadar, Ombudsmanların
bağımsızlığını sağlamak için “Avrupa’daki Ombudsmanlık Kurumları -
bir dizi ortak standarda duyulan ihtiyaç” adlı başka bir tavsiye raporu
13
sunmuştur. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen çeşitlilikleri nedeniyle
14
Paris İlkeleri’nin hepsi, tüm Ombudsmanlıklar için geçerli değildir.
Venedik İlkeleri, 2019’da, Ombudsmanlık kurumlarını korumak ama-
15
cıyla yayımlanmıştır. İlk kez, Ombudsmanların çalışmasına yönelik 25
temel uluslararası ilke belirlemişlerdir. Bu ilkeler, ulusal insan hakları
kurumları için standart belirleyen, yukarıda adı geçen Paris İlkeleri’nin
eşdeğeridir.

Venedik İlkeleri, Ombudsmanlığın demokratik bir toplumda kurulması
ve işleyişi için gerekli olan yasal ilkeleri sıralayan uluslararası bir refe-

10 Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Paris İlkeleri (1993), erişim için:
https://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/StatusOfNationalInstitutions.
aspx.
11 Paris İlkeleri 25’te: Güçlü Ulusal İnsan Hakları Kurumlarına Her Zamankinden
Daha Fazla İhtiyaç Var: https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/paris-princip-
les-at-25-strong-national-human-rights-institutions-needed-more-than-ever.
12 Parlamenterler Meclisi. 2003. Ombudsmanlık Kurumu. Tavsiye, Avrupa Konseyi.
13 Parlamenterler Meclisi. 2019. Avrupa’daki Ombudsmanlık Kurumları - bir dizi ortak
standarda duyulan ihtiyaç. Tavsiye, Avrupa Konseyi.
14 s.5 rapor – H. Yılmaz.
15 Ombudsmanlığın Korunması ve Geliştirilmesine İlişkin İlkeler (Venedik İlkeleri)
2019, erişim için: https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffi-
le=CDL-AD(2019)005-e