Page 9 - KDK

OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME 7

YÖNTEM

Raporun ilk bölümü belirli temaları sunmakta ve karşılaştırmalı incele-
mede ele alınan meselelere değinmektedir. İkinci bölüm, birinci bö-
lümle ilintili olarak dört tematik alanla ilgili özel öneriler sunmaktadır.
Raporun üçüncü bölümü, birinci ve ikinci bölümde sunulan bilgilere ve
önerilere dayalı olarak ve raporda ana hatlarıyla belirtilen iyi yönetimin
ana ilkelerine karşılık gelecek şekilde, daha ileri düzeyde yapılma-
sı gereken çalışmalara yönelik olarak tavsiye olunan rehber ilkelere
odaklanmaktadır.

Hem öneriler hem de rehber ilkeler, raporun ayrılmaz parçalarıdır ve
Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumunu (Ombudsmanlık) güçlendirmek
için derinlemesine bir genel bakış sunması açısından bu karşılaştırmalı
raporu benzersiz kılmaktadır.

OMBUDSMANLIK KURUMU VE KURUMUN EVRİMİ

Ombudsmanlıklar, dünya genelinde çoğu ülkenin kurumsal çerçeve-
sinin bir parçası hâline gelmiştir. Ancak, görevleri, rolleri, diğer kurum-
larla ilişkileri ve yargı sistemi bakımından farklılık gösterirler. Bunların
tamamının tarihsel -politik- ve kurumsal bağlamlarında anlaşılması ge-
rekir. Başka bir deyişle, her bir Ombudsmanlık modelinin, belirli ihti-
yaçların karşılanması kapsamında kendi amacı bulunmaktadır (örne-
ğin, demokrasinin geliştirilmesi, insan haklarının geliştirilmesi, bireysel
mağduriyet ile devlet arasında bir denge sağlanması).

Ombudsmanlıklar, uyuşmazlıkları çözmek için esnek ve değişen ko-
şullara uyarlanabilir bir araç olarak kabul edilir. Ombudsmanlıklar,
2
bireylerin devlet ile karşı karşıya geldiği uyuşmazlıkların ele alındığı
kamu ve idare hukuku alanında faaliyet göstermektedir. Avrupa Birliği,
vatandaşların AB kurumlarının kötü yönetilmeleri durumunda ilgili şikâ-
yette bulunmaları için 1995 yılında Avrupa Ombudsmanlık kurumunu
kurmuştur. 3

2 Reif, L (2004) Ombudsmanlık, İyi Yönetişim ve Uluslararası İnsan Hakları Sistemi
(Mauritinus Nijhoff Publishers Leiden); M Seneviratne 2002 Ombudsmanlık Kamu Hiz-
metleri ve Adli Yargı (Butterworths Lexis Nexis); T Buck, R Kirkham ve B Thompson 2011
Ombudsman Girişimi ve Adli Adalet (Ashgate).
3 Magnette, P. (2003), Avrupa Yönetişimi ve Sivil Katılım: Elitist Vatandaşlığın Ötesin-