Page 10 - KDK

8 OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Ombudsmanlık modeli, farklı hukuk sistemlerinde uygulamaya konul-
muş olup ekonomik, sosyal, politik ve kültürel zorluklarla karşı karşı-
ya kalmasına rağmen yine de sürekli olarak gelişmekte olan bir al-
ternatif uyuşmazlık çözüm (AUÇ) modeli olmaya devam etmektedir. 4
Belirli sorunlar ve uyuşmazlıklar için karşılanmamış yasal ihtiyaçların
önemli bir kısmını ele alma potansiyelleri nedeniyle Ombudsmanlık-
lar güçlerini, bağlamsal ve kavramsal uyarlamaların çeşitliliğinden
almaktadır. Bununla birlikte bu uyarlamalar, yeni ve kafa karıştırıcı
5
sözcükler, Ombudsmanlıkların temel amacı ve anlamı ile ilgili devam
6
eden araştırmalar ve karar verme süreçlerinde çeşitlilik gibi birçok
7
yeni soruna yol açmaktadır. Bu çeşitliliklere rağmen, hatta bunlardan
dolayı model birçok yasal sistem için çok caziptir. 8

2008’de Kusco-Stadelmayer, Ombudsmanların Avrupa’daki yetkile-
9
ri ve uygulamaları konusunda karşılaştırmalı bilgiler üzerine bir kitap
yazmıştır. Bu kitap, Avrupa çapında parlamenter Ombudsmanlık ku-
rumlarının yasal dayanaklarını kapsamlı bir şekilde göstermeyi, bunları
karşılaştırmalı bir şekilde analiz etmeyi ve böylece örgütsel ve işlevsel
çeşitliliklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır (13 yıl önce yazılmış ol-
masına rağmen kitap, iyi bir bilgi havuzu sağlamaktadır).

Avrupa’daki Ombudsmanlıklar arasındaki değişmez bir düşünce, Om-
budsmanların, yasacılıktan kaçınan yani hukukun ötesinde hakkaniyet-
le ilgilenen ve demokratik uygulamalar ile insan hakları uygulamaların-
da eğitim ve sosyal etkileşimi esas alarak hareket eden, hukukun ötesi
boşlukları dolduran kural dışı (extra legem) oyuncular olarak önemleri
hakkındadır. Paris İlkeleri ve Venedik İlkeleri olmak üzere, iki temel
ilkeler bütünü Ombudsmanlık kurumlarına rehberlik etmektedir.

de? Siyasal Çalışmalar, 51: 144-160
4 Creutzfeldt, N (2018) Ombudsmanlık ve AUÇ Palgrave.
5 Carl, S. (2012), Kamu Sektörü Ombudsmanlığının Tanımı ve Taksonomisi. Can Kamu
Yönetimi, 55: 203-220.
6 Doyle, M; Bondy, V ve Hirst, C (2014) Birleşik Krallık ve İrlanda’da Ombudsmanlı-
ğın gayriresmî çözüm yaklaşımlarının kullanılması: Bir haritalandırma çalışması http://
repository.essex.ac.uk/20856/1/the-use-of-informal-resolution-approaches-by-ombu-
dsmen-in-the-uk-and-ireland-a-mapping-study-1.pdf.
7 O’Brien, N. (2015), Ombudsmanlığın Geleceği? The Political Quarterly, 86: 72-80.
8 Creutzfeldt, N. (2021) Ombudsmanların rolü – Karşılaştırmalı Uyuşmazlık Çözümü El
Kitabı’nda karşılaştırmalı bir bakış açısı, (editörler) Moskati, Palmer ve Roberts (Edward
Elgar).
9 Kucsko-Stadlmayer, G. (ed.) Avrupa Ombudsmanlık Kurumu: bir düşüncenin çok
yönlü gerçekleşmesi hakkında karşılaştırmalı bir yasal analiz (2008)