Page 15 - KDK

OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME 13

3 Ombudsmanlıkların Yetkisi
Venedik İlkeleri’nin 3. Maddesi Ombudsmanlık Kurumları için üst seviye-
de bir yetkiye vurgu yapmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 74/6.
maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı olarak kurulan Kamu
Denetçiliği Kurumu, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. Ayrıca, 6328
Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu (Madde 4), bu Kanunda belirtilen
görevleri yerine getirmek amacıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan-
lığına bağlı, kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli ve merkezi Ankara’da
bulunan Kamu Denetçiliği Kurumunun kurulmuş olduğunu ifade etmektedir.

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin 1615 (2003) sayılı tavsiye kararı,
Ombudsmanların, “kendilerini yetkilendiren mevzuatta ve kurumun kurucu
belgesinde bulunması ve ayrıntılı şekilde düzenlenmesi gerekli […] nitelikle-
rinin esasının garanti altına alındığı bir metinde anayasal düzeyde kurulmuş”
olmak suretiyle etkili bir şekilde işlev görebilmeleri için gerekli nitelikleri say-
maktadır. Ayrıca, Venedik Komisyonu tarafından yayımlanan görüşlerden biri,
“anayasal olarak tanımlanmış bir görev ve statünün, […] bu kurumun sağlam-
laştırılması ve güçlendirilmesi ve etkinliğinin, istikrarının ve bağımsızlığının
yanı sıra bağımsız ve tarafsız görünmesinin sağlanması için gerekli olduğunu”
belirtmiştir. Örnekler için bk.: Venedik Komisyonunun Moldova Cumhuriyeti
Halk Savunucusu hakkındaki 808/2015 sayılı görüşü; Sırbistan Ombudsmanı
hakkındaki 318/2004 sayılı görüşü; Kazakistan’da Ombudsman olası reformu
hakkındaki 425/2007 sayılı görüşü; Venedik İlkeleri, 2. ilkesi.

1978’de kurulan Uluslararası Ombudsmanlık Enstitüsü (IOI), 19
dünya çapında 100’den fazla ülkeden 200’den fazla bağımsız Om-
budsmanlık kurumunun iş birliğine yönelik tek küresel organizasyon-
dur. IOI, altı bölgesel alanda (Afrika, Asya, Avustralya ve Pasifik, Avru-
pa, Karayipler ve Latin Amerika ile Kuzey Amerika) organize olmuştur.
IOI, iyi idare ve kapasite geliştirmeye odaklanma konusundaki çalış-
malarında, üyelerini üç şekilde desteklemektedir: eğitim, araştırma ve
projeler için bölgesel ödenekler.

IOI, güçlü ve bağımsız kontrol mekanizmaları konusunda bilgi veren
temel özelliklerin ele alındığı bir dizi rapor şeklinde rehberlik mater-
yali sağlamak amacıyla bir dizi yeni en iyi uygulama raporlarının ya-
20
yımlanmasını hayata geçirmektedir. En İyi Uygulama Raporları, Om-
budsmanlık kurumlarının deneyimlerinden yararlanmakta ve başarılı

19 https://www.theioi.org/the-i-o-i
20 IOI En İyi Uygulama Raporları, erişim için: https://www.theioi.org/publications/io-
i-best-practice-papers