Page 12 - KDK

10 OMBUDSMANLIKLAR HAKKINDA KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

rans metindir. Amaçları; demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü, iyi idare-
16
yi ve insan hakları ve temel özgürlükleri geliştirme konusundaki rolle-
rinde Ombudsmanlıkları güçlendirmektir. Avrupa Konseyi insan hakları
yönlendirme komitesi bu süreçte aktif bir rol oynamıştır.
Ombudsmanlıklar için rehber ilkelerin amacı, kurumun düzgün bir şe-
kilde kurulmasını ve işleyişini, demokrasilerin istikrarını ve temel hakla-
rın korunmasını desteklemektir. Avrupa Konseyi üyesi devletler arasın-
da, Ombudsmanlıklar ve insan hakları arasındaki bağlantı çok önceleri
kabul edilmiş ve yıllar içinde daha da güçlenmiştir. Avrupa Konseyi
Parlamenterler Meclisinin 757 (1975) ve 1615 (2003) sayılı Tavsiye Ka-
rarları açıkça şunu ifade etmektedir:

Parlamenterler Meclisi, insan haklarını koruma yöntemlerinin gelişmesinin,
insan haklarına saygı göstermeyen idari işlemlerin hukuka uygun olamaya-
cağı gerekçesiyle, insan haklarına saygının, artık iyi bir idare tarafından gö-
zetilmesi gereken standartlara dâhil edilmesinde Ombudsmanlığın rolünü
etkilediğini belirtmektedir. Ayrıca, her ülkeye özgü ulusal anayasal ve yasal
koşullar, farklı ülkelerdeki Ombudsmanlıkların, insan haklarının korunması
konusunda çeşitli ek sorumluluklar veren yetkilere sahip olmalarını zorunlu
kılabilir. Bununla birlikte Parlamenterler Meclisi, bireyler ve idare arasında
arabuluculuk rolünün, Ombudsmanlığın işlevlerinin merkezinde yer aldığına
inanmaktadır.

Ulusal kurumlar, uluslararası standartlara uygunluklarını göstermek için ak-
reditasyon sürecini takip ettikten sonra kendilerini insan hakları kurumları
olarak adlandırabilirler. Avrupa çapında birçok kurum bu sıfatı elde etmiş
olup, bunlar arasında Ombudsmanlıklar da bulunmaktadırlar. Türkiye için
en iyi kurumsal seçim ve yapı, Eren tarafından bir makalede ele alınmıştır:
17

16 Venedik İlkeleri – Ombudsmanlık kurumları için demokratik ilkeler, erişim için: ht-
tps://search.coe.int/directorate_of_communications/Pages/result_details.aspx?ObjectI-
d=09000016809386e0
17 Eren, A (2011, Cilt 15, No. 3) Karşılaştırmalı hukukta ulusal İnsan Hakları kurumsal
modelleri ve Türkiye örneği: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789437,
Ayrıca bkz. Saygın, E. (2009), Yargı Dışı Ulusal Kurumlar Aracılığıyla İnsan Haklarının
Geliştirilmesi: Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumunun Etkililiği. Avrupa Kamu Yöneti-
mi, 15: 403-428. (https://kluwerlawonline.com/journalarticle/European+Public+Law/15.3/
EURO2009030)