Page 143 - Sporda Hak İhlalleri ve Denetim

SPORDA HAK İHLALLERİ VE DENETİM

Spor dünyasını yöneten kurumların ve federasyonların, Birleşmiş Milletler İş
Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri (United Nations Business and Human
Rights Guiding Principles) kapsamında doğrudan insan hakları sorumluluğu
bulunmaktadır.
30
Birleşmiş Milletler (BM) İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri kapsa-
mındaki doğrudan sorumluluğun sporu yöneten kurumlarca benimsenmeye
başladığı görülmektedir. Örneğin FIFA ve UEFA 2016 yılından itibaren Birleşmiş
Milletler İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber Kurallarını kendi bünyelerine res-
mi olarak katmışlar ve tasarruflarında dikkate almaya başlamışlardır

FIFA Düzlemindeki Gelişmeler: 2016 Şubatında (yürürlük Nisan 2016) FI-
FA’nın ana teşkilatlanmasını ve görev ve yetkilerini düzenleyen kurucu belgesi
FIFA Statüsü’nün 3. Maddesine “İnsan Hakları Başlıklı bir madde eklenmiştir.
Buna göre, FIFA “uluslararası tanınmış insan haklarına saygı göstermeyi üst-
lenmekte olup bu hakların korunmasını geliştirmek için çabalayacaktır.”

Bu hükmün arkasında, Harvard Üniversitesi öğretim üyelerinden John G. Ru-
ggie’nin FIFA’nın talebi üzerine hazırladığı özel rapor bulunmaktadır. BM İş
31
Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkelerinin bir uzantısı olarak FIFA, Ruggie
raporunda ortaya koyulan eksikleri ve bu eksikleri gidermek üzere getirilen
önerileri (25 öneri) karşılamak amacıyla çeşitli tedbirler almaya başlamış ve
insan hakları mülahazalarını dünya futbolunun yönetiminde bir değer olarak
dikkate almaya başlamıştır.

Bu kapsamda ilk olarak kurum içi yapılanmaya gidilmiştir. Bünyesinde İnsan
Hakları Çalışma Grubu içeren Yönetişim Komitesi (Governance Committee) ih-
das edilmiştir. FIFA Genel Sekreteri de insan haklarına ilişkin yükümlülükle-
rin takibini Sürdürebilirlik ve Çeşitlilik Kuruluna (Sustainability and Diversity)
yüklemiştir. Ekim 2016’da Sürdürebilirlik ve Çeşitlilik Kurulu bünyesinde İnsan
Hakları Yöneticisi atanmıştır.
Nihayet Mart 2017 tarihinde Bağımsız bir İnsan Hakları Danışma Kurulu kurul-
muştur. Yılda iki kere toplanacak olan bu kurul, FIFA’nın Mayıs 2017’de kabul
ettiği ve Haziran 2017’de kamuya duyurduğu İnsan Hakları Politikası ilkelerinin
hazırlanmasına önemli katkı sağlamıştır. Nitekim İnsan Hakları Danışma Ku-

30 Uluslararası spor federasyon ve kuruluşlarının insan hakları sorumluluğunun hangi temelde
doğacağına dair kapsamlı bir tartışma için bkz. Lars, Schönwald, “‘For the Game, For the World’—
And also for Human Rights? Analysing Human Rights Obligations of International Sports Associ-
ations”, International Law and …: Select Proceedings of the European Society of International
Law. Ed. August Reinisch, Mary E Footer and Christina Binder, Oxford: Hart Publishing, 2016,
sf:323–352.
31 John G. Ruggie, “ ‘For the Game. For the World – FIFA and Human Rights”’, Harvard Kennedy
School, Corporate Responsibility Initiative, April 2016.

2 MART 2018, ANKARA 143