Page 219 - temel-haklar

çok de facto yani fiili bir durum söz konusudur ve bu ihlalle karşılaşan
kişinin imdadına ilk kural yetişmektedir.
Ancak, Devletin mülkiyet hakkına yapılacak olan herhangi bir mü-
dahalenin genel veya kamu yararı sağlamak amacıyla yapılıp yapılma-
dığından emin olması gerekmektedir. Ayrıca, yapılacak müdahalenin
kamu yararı ile bireysel yarar arasındaki orantılılık ilkesi gözetilerek
keyfi olmaması ve yasal uygulamalar doğrultusunda hukuka uygun bir
şekilde yapılması gerekmektedir.
Fakat, 1 No’lu Ek Protokolün 1’inci maddesi mülkiyetin malikten
alınması veya diğer müdahaleler için herhangi bir tazminat hakkını
açıkça düzenlememekle birlikte, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iç-
tihatları bunu gerekli kılmaktadır (Holy Monasteries- Kutsal Manas-
tırlar- Yunanistan’a karşı davası). Yalnızca Almanya’nın birleşimi gibi
istisnai durumlarda olduğu gibi tazminat ödenmemesi haklı gösterile-
bilir (Jahn ve diğerleri Almanya’ya karşı davası).

Brumarescu v. Romanya:
Mahkeme bu kararında, kanuni ilkelere dayanarak kamulaştırma
ile mülkiyet hakkından yoksun bırakma yerine, fiili bir kamulaştırma,
diğer bir anlatımla, kamulaştırmasız el atma ile Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi 1 No.lu Ek Protokolüne aykırılığın bulunduğuna hükmet-
miştir.
Yavuz Sarıkaya v. Türkiye:

Mahkeme, özel mülkiyete konu mal varlığına ulusal hukukta öngö-
rülen kamulaştırma usulüne uymaksızın fiilen el atılarak kişinin hak-
kından mahrum bırakılmasını mülkiyet hakkına getirilen ağır bir
müdahale olarak değerlendirmiştir.
Papamichalopoulos v. Yunanistan:
Mahkeme, ulusal hukukta öngörülen tazminat ödenmedikçe kamu-
laştırma yapılamayacağı ve malın işgal edilemeyeceği hükmüne uyul-
mamasını fiili kamulaştırma olarak değerlendirmiş ve Protokolün ilk
maddesinin ihlal edildiğini hükme bağlamıştır.

Moğul v. Türkiye:
Protokolün ilk maddesine göre, mülkiyetten yoksun kılmanın hak-
lı görülebilmesi yasada öngörülmesine, kamu yararının varlığına ve

214 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU