Page 471 - temel-haklar

9. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının “Mülkiyet Hakkı”
başlıklı 17 nci maddesinde; “Herkes hukuka uygun bir şekilde sahip
olduğu malını bulundurmak, kullanmak, o malı üzerinde tasarrufta
bulunmak ve o malı miras bırakma hakkına sahiptir. Herhangi bir kim-
se, ancak kamu yararının gerekli kıldığı hallerde ve kanunla öngörülen
hal ve şartlarda ve de mülkiyet hakkından yoksun bırakma nedeniyle
zamanında ödenecek adil bir tazminat karşılığında mal ve mülkünden
yoksun bırakılabilir. Kamu yararı için gerekli olduğu ölçüde mülkiyet
hakkının kullanımı kanunlarla düzenlenebilir…” hükmüne,
10. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ek Protokol No.1’in
“Mülkiyetin korunması” başlıklı 1 inci maddesinde; “Her gerçek
ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini
isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada
öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun
olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir.” Hükmüne,

11. Anayasamızın “Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması”
başlıklı 13 üncü maddesinde; “Temel hak ve hürriyetler, özlerine
dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen
sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar,
Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik
Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.” Hük-
müne, “Mülkiyet hakkı” başlıklı 35 inci maddesinde; “Herkes,
mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı
amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması top-
lum yararına aykırı olamaz.”, “Kamulaştırma” başlıklı 46 ncı mad-
desinde; “Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği
hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette
bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gös-
terilen esas ve usullere göre kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde ida-
ri irtifaklar kurmaya yetkilidir. Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme
bağlanan artırım bedeli nakden veya peşin olarak ödenir. Kamulaş-
tırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye
ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir…” hükmüne, “Dilekçe,
bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı
74 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında; “Herkes, bilgi edinme ve
kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.” Hükmüne, dördüncü
fıkrasında; “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak

466 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU