Page 473 - temel-haklar

15. 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Amaç ve kap-
sam” başlıklı 1 inci maddesinde; “Bu Kanun; kamu yararının ge-
rektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyetinde
bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu tüzelkişilerince kamulaş-
tırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin hesaplan-
masını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini, kulla-
nılmayan taşınmaz malın geri alınmasını, idareler arasında taşınmaz
malların devir işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara
dayalı uyuşmazlıkların çözüm usul ve yöntemlerini düzenler.” Hükmü-
ne, “Kamulaştırma şartları” başlıklı 3 üncü maddesinde; “İdare-
ler, kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmet-
lerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz
malları, kaynakları ve irtifak haklarını; bedellerini nakden ve peşin
olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle
kamulaştırma yapabilirler.” Hükmüne yer verilmiştir.
B. Şikayet Konusuna İlişkin Uygulamalar

16. Anayasa Mahkemesinin 10/04/2003 tarihli ve
E.2002/112, K.2003/33 sayılı kararı; “Mülkiyet hakkının içerik ve
sınırlarını belirleme yetkisi yasalara bırakılmışsa da, bu konuda yasa
koyucuya mutlak bir yetki de verilmiş değildir. Aksi görüşün kabulü
mülkiyet hakkının Anayasa garantisi altına alınmış olmasına aykırıdır.
Kamu tüzel kişilerinin her hangi bir şekilde kamulaştırma yapmadan
bir taşınmaz üzerine kamu yararı amacıyla köprü, yol veya herhangi
bir tesis yapmaları kamulaştırmasız el atmadır…Hukuk devleti insan
haklarına saygı gösteren, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren,
her eylem ve işlemi hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk
düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve
tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan,
Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayıp yargı dene-
timine açık olan, yasaların üstünde yasa koyucunun da bozamayacağı
temel hukuk ilkeleri ve Anayasa’nın bulunduğu bilincinde olan devlet-
tir. Devletin veya bir kamu tüzel kişisinin kamulaştırma işlemi olmak-
sızın temel insan haklarından olan mülkiyet hakkına keyfi bir şekilde
el konularak bireylerin sahip oldukları taşınmazları üzerinde özgürce
tasarruf etmelerinin engellenmesi…mülkiyet haklarının ellerinden
alınması hukuk devleti ilkesine aykırıdır…Ayrıca, hukukun evrensel
ilkelerine saygı duymak hukuk devleti olmanın gereğidir. Hukukun

468 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU