Page 87 - uluslararsi-ombudsmanlik-sempozyumu-2017

2. GÜN

tica talebiyle Sırbistan’da bulunmuyorlar. Sırp yetkililer onları mülteci olarak
tanımlıyor ve Sırbistan’dan transit geçen bu ülkeyi geçiş olarak kullanan kişi-
leri mülteci olarak tanımlıyorlar. Tabii bazı göstergeler var; genelde Sırbistan
güzergâhını kullananlar Almanya’ya ulaşmaya çalışıyor, İskandinav ülkelerine
ve diğer AB ülkelerine ulaşmaya çalışıyorlar.

Mülteciler birkaç gün Sırbistan’da kalıyorlar, en fazla 1 ay ya da 2 ay Sırbis-
tan’da kalıyorlar ve bu noktada mültecilerin statüsü açısından Sırbistan’ın li-
beral bir modeli vardır. Mülteciler Sırbistan’a Makedonya ve Bulgaristan üze-
rinden geçebiliyorlar, ondan sonra Sırbistan topraklarından serbestçe geçip
Kuzey’deki Suriye sınırına doğru gidiyorlar ve yine resmi olmayan bir şekilde
Macaristan’a ve Hırvatistan’a geçiyorlar. 2015 yılındaki mülteci krizinde 600
binden fazla mülteci kayıtlıydı ülkemizde. Macaristan neredeyse tamamıyla
sınırını, Sırbistan ile olan sınırını kapattı. Diğer komşu ülkemiz Hırvatistan ise
mültecilere sınırlarını 2016 yılında kapattı. Bugün yaklaşık 10 bin mülteci ve
göçmen Sırbistan’da sıkışıp kalmış durumda. Aslında bizim ülkemizde diğer
AB ülkelerine gitmek üzere geçmiş olmalarına rağmen. Mülteciler genellikle
Pakistan’dan ve Afganistan’dan gelen gençler, genç erkekler. Gerçekten çok
gençler hatta 10 ile 25 yaşları arasında olduğunu söyleyebiliriz Sırbistan’daki
göçmenlerin. Göçmenlerin çoğu Sırbistan’da birçok mülteci merkezlerinde
kalıyor. Refakatçisiz çocuklara gelince, refakatçisiz çocuklar 18 yaşının al-
tında olan kişiler için özel merkezlerimizde kalıyorlar. Bu merkezlerde gıda,
hıfzıssıhha gibi hizmetler veriliyor. Ancak yaklaşık bin kadar göçmen resmi
kurumlarda kalmak istemiyorlar ve alternatif çözümler arıyorlar kendilerine
Sırbistan’da. Resmi olmayan ve uygun olmayan yerlerde kalıyorlar, mesela
terk edilmiş barakalar ve terk edilmiş eski dükkânlarda kalıyorlar.

Sırbistan’da göçmenler herhangi bir şekilde idari gözetim altında tutulmu-
yor veya hareketleri kısıtlanmıyor. Sırbistan’da serbest bir şekilde, Sırbistan
toprakları içerisinde hareket edebiliyorlar, böyle liberal bir modelimiz var
bizim. Aslında ilk bakışta güzel görünüyor bu model ve uluslararası stan-
dartlara da uygun bu model. Ancak bu liberal modelin oldukça fazla yan
etkisi olduğunu da söyleyebiliriz. Birincisi, riskler yüksek yani Sırbistan’ın
içerisindeki göçmenler kaçakçıların mağduru olabilirler ya da korunmayan
durumları başkaları tarafından kullanılmaya çalışılabilir. Macaristan ve Hır-
vatistan sınırları tamamıyla kapalı demiştik, o yüzden kaçakçılar göçmenle-
rin sınırları geçebilmeleri için tek araç haline gelmiş durumda. Sırbistan’ın
bu liberal yaklaşımı göçmenler konusunda özellikle hareketlerinin kontrol
edilmemesi resmi olmayan bir sistem yarattı yani mültecilerin sınırları olabil-
diğince hızlı bir şekilde, resmi olmayan bir şekilde geçmelerine çalışmasına

85