Page 247 - yargi-ozel-raporu

2.3. Kamu Denetçiliği Kurumu ve Anayasa Mahkemesi

(427) Karşılaştırmalı hukuka bakıldığında bazı ülkelerde Ombuds-
manlık kurumlarına temel hak ve özürlüklerin ihlaline karşı, Ana-
yasa Mahkemesine başvurma olanağı tanınmıştır. Örneğin, İspanya
Anayasası’nın 161 (1) Maddesinin (a ) fıkrasına göre, Ombuds-
man, kabul edilen kanun veya kanun hükmündeki düzenlemenin
anayasaya aykırı olduğunu kanaatindeyse, söz konusu düzenlemeyi
Anayasa Mahkemesine götürebilme yetkisine sahiptir. Venedik Ko-
misyonu, Ombudsmanlık kurumlarına, Parlamento tarafından
kabul edilen kanunların anayasallığı konusunda soyut norm de-
netimi başvurusunda bulunma yetkisi tanınmasını destekleyen
düşüncesini yakın tarihli (5 Şubat 2016) “Ombudsmanlık Ku-
rumlarıyla İlgili Görüşlerini Derleyen Raporunda” da açıkça ifa-
de etmiştir. Aynı şekilde Portekiz, Macaristan, Ermenistan, Ka-
186
radağ, Azerbaycan’da Ombudsman, kanunları, anayasaya uygunluk
yönünden soyut norm denetimi yöntemine göre incelenmek üzere
Anayasa Mahkemesine götürme yetkisine sahiptir. Nitekim Avrupa
Konseyi Venedik Komisyonu’nun 01/12/2011 tarihli ve CDL(2011)
079 sayılı çalışmasında da benzer hususlara değinilmiştir. Buna göre;
Ombudsmanın insan hakları ile temel hak-özgürlükleri sadece ko-
rumakla değil, bu hakların desteklenmesi ile de görevli olması ge-
rekmektedir. Dolayısıyla, kanunda sadece “koruma” değil, “izleme”
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
ve destekleme” kavramlarına da atıfta bulunulması yerinde olacaktır.
Bunlardan başka, Ombudsmanın Anayasa Mahkemesine kanunla-
rın yorumlanması için başvuru hakkının bulunması, özgürlüklerin-
den mahrum bırakılanlarla hiçbir kısıtlamaya maruz bırakılmadan
özel görüşmelerde bulunabilmesi ve bütçe özgürlüğünün bulunması
da önerilmektedir. 2011 yılında yapılan çalışmada insan haklarının
korunmasını teminen Venedik Komisyonu, Ombudsmana, ka-
nunların anayasa uygunluğunun denetlenmesi veya idari işlem
ve eylemlerin temel hak ve özgürlükleri kısıtlayıp kısıtlamadığı-
na ilişkin Anayasa Mahkemesine başvurma hakkının tanınması

186 5 Şubat 2016 tarih ve sayılı 5 Şubat 2016 tarih ve CDL-PI(2016)001 Venedik
Komisyonu’nun (Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi) Ombudsmanlık Kurum-
larıyla İlgili Görüşlerini Derleyen Raporu, sf. 29. Anılan rapor için bkz. http://
www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-PI(2016)001-e (Erişim
Tarihi: 24/02/2016)

220