Page 64 - yargi-ozel-raporu

zaman ve emek kayıpları engellenmelidir. Olay yeri inceleme ekiple-
rinin sayısı arttırılmalıdır.
(79) CMK’nın 148 inci maddesinin beşinci fıkrasındaki, “Şüphe-
linin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı
ortaya çıktığında, bu işlem ancak Cumhuriyet savcısı tarafından ya-
pılabilir.” amir hükmü gereği, kolluk, şüpheliyi ancak bir defa sor-
gulayabilir; ikinci sorgulama savcı tarafından yapılmalıdır. Bu hü-
küm işkencenin önlenmesi için öngörülmüş ve bu bağlamda başarılı
olunmuştur. Ancak, etkili soruşturmayı ve kaynakların rasyonel kul-
lanımını engelleyici durumlarda; Cumhuriyet başsavcıları, başsavcı Bölüm 1 Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Ceza Yargılaması, Soruşturma ve Kovuşturma
vekillerinin veya Cumhuriyet savcıları arasında sistemli organizas-
yon ve yardımlaşmayla bu aksamaların önüne geçebilir.

(80) Savcıların soruşturmaları yürütürken karşılaştıkları diğer bir
zorluk da kolluk sisteminin teşkilat yapısıdır. Adli soruşturmalarda
polis, savcının talimatları doğrultusunda görev yaparken, idari olarak
emniyet amirine bağlıdır. Emniyet amirleri kolluk personeli hakkın-
da sicil fişi düzenlemekte, dolayısı ile görevde yükselmelerinde etkili
olmaktadır. Bu durum uygulamada savcı ile emniyet amirinin tali-
matlarının çatışmasına, dolayısıyla da idari görevler nedeniyle adli
görevlere önem verilmemesine yol açabilmektedir. Bu sorun sadece
ülkemize özgü bir sorun değildir. Aynı sorun Fransa’da da yıllardır
tartışılmaktadır. Adli kolluğun savcı tarafından denetlenmesi teorik
düzeyde kalmaktadır. Emir komuta zincirinin bulunmaması ciddi
bir sorun oluşturmaktadır.

(81) Adli kolluğun yaptığı işlemlerin, savcı tarafından mutlak olarak
denetlenmesi gerekmektedir. Adli kolluk birimleri uzmanlaştırılıp
bu birimlerde yetişen kolluk görevlileri kolluk amirleri tarafından
zorunlu olmadıkça başka birimlere atanmamalıdır. Savcı ve kolluk
ilişkileri güçlendirilmelidir. Çözüm, polisin zayıflatılması değil; hu-
kuk ve insan haklarına saygının arttırılmasıdır.

(82) Adli kolluk personelinin seçimi, eğitimi, uzmanlaşmaları, savcı-
lık teşkilatında uzmanlaşmış büroların oluşturulmasında önemli bir
etkendir. En temel çözüm, adli kolluk personelinin tüm yönleri ile
savcıların emir ve denetimi ile kontrolünde bulunmak üzere yeniden

37