Page 86 - yargi-ozel-raporu

(119) 13 Haziran-22 Haziran 2005 tarihlerinde Avrupa Birliği Ko-
misyonunca gerçekleştirilen istişari ziyaret sonucunda hazırlanan
“Türkiye Cumhuriyeti’nde Yargı Sisteminin İşleyişi” başlıklı rapor-
da, ceza davalarında Türkçe anlamayan veya konuşamayan kişilere
ücretsiz tercüman sağlanması yönünde istişari raporlarda dile geti-
rilen tavsiyenin mevzuatta karşılığı olmasına rağmen, çoğu zaman
uygulamada bu hizmetin kalifiye olmayan kişilerce ve genellikle tek
sefere mahsus olarak sağlandığı tespit edilmiştir. Mahkemelerde ter-
cüme işinin bazı durumlarda yetkili ve kalifiye tercümanlar yerine
“mahkemelerdeki idarî personel veya tarafların yakınları yoluyla” ya-
49
pıldığı öne sürülmektedir. Bölüm 1 Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri Ceza Yargılaması, Soruşturma ve Kovuşturma
(120) Bu noktada soruşturma ve kovuşturma ile varsa temyiz aşama-
sında Türkçe bilmeyen yabancı kişilere ücretsiz, işinin ehli ve kali-
teli tercüman sağlanıp, önemli belgelerin yazılı tercümesine imkân
sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerektiği değerlendirilmekte-
dir. 24/01/2013 tarihli 6411 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile bu
konuda tercümanların il adli yargı adalet komisyonlarınca her yıl
düzenlenen listede yer alan kişiler arasından sadece bulundukları il
yönünden oluşturulmuş listelerden değil, diğer illerde oluşturulmuş
listelerden de seçilebileceği yönünde CMK’da değişiklik yapılmıştır.
Söz konusu değişikliğin yerinde bir düzenleme olduğu değerlendi-
rilmektedir.

(121) CMK’nın zorunlu müdafiliği düzenlediği 150 nci maddesin-
de, şüpheli veya sanık hakkında; çocuk veya kendisini savunamaya-
cak derecede malul, sağır ve dilsiz veya alt sınırı beş yıldan fazla hapis
cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuş-
turmada avukatla temsil zorunluluğu bulunmaktadır. Ancak Türkçe
bilmeyen yabancı şüpheli, sanık ve mağdurlar hakkında böyle bir
zorunluluk bulunmamaktadır. Bu konuda, Uluslararası Af Örgü-
tü’nün “Mülteci, Sığınmacı ve Diğer Yabancıların Müdafiye Erişim-
leri Çalışma Grubu Raporu”nda, CMK’nın adli yardımı düzenle-
yen 150 nci maddesinin ikinci fıkrasına “Türkçe bilmeyen yabancı
şüpheli, sanık ve mağdurlar için de istemi aranmaksızın müdafi gö-

49 KALEM BERK, age, sf. 56.

59