Page 183 - 2019 Yıllık Rapor web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda görev yapan ve ilgili mevzuatına göre
alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen
işçilerin, engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak kurum içinde
yer değiştirme talebinde bulunabileceği, bu kapsamdaki taleplerin kamu kurum
ve kuruluşlarının kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanacağı
hükmünün eklendiği görülmüş; bu suretle, memurlar gibi engelli işçilere de kurum
içinde yer değişikliği hakkı tanındığı anlaşılmıştır. Bu kapsamda, başvuranın talebinin
engellilik mazeretinden kaynaklanıyor olması, Milli Eğitim Bakanlığının başvuranın
talep ettiği yerde teşkilatının bulunması ve Erzurum ilinde başvuranın atanabileceği
vizeli işçi kadrosunun bulunması ile birlikte bahsi geçen üç hususun da mevcut olduğu
görülmüştür. Ayrıca başvuruya konu idarenin yer değişikliği talebinin reddine ilişkin
olarak öne sürdüğü 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinde belirtilen %4
oranının altına düşülmesi nedeniyle idari para cezasıyla karşılaşma durumu söz konusu
hakkın kullanılması konusunda geçerli bir mazeret olarak kabul edilmemiştir.

Bununla birlikte, 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesiyle, kamu ve özel sektör
işverenlerine belli bir oranda engelli çalıştırma zorunluluğu getirildiği, Kanunun
101 inci maddesiyle 30 uncu maddeye aykırı olarak engelli ve eski hükümlü
çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli ve eski hükümlü ve
çalıştırmadığı her ay belli bir miktarda idari para cezası verileceği, kamu kuruluşlarının
da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamayacağı hükümlerine yer verildiği
tespit edilmiş olup bu oranın ihtiyaç duyulan işçi sayısının değil, idarelerin engelli
istihdamı için ayırmaları gereken minimum miktarı gösterdiği anlaşılmıştır. Kamu
kurum ve kuruluşları için getirilen belli bir oranda engelli çalıştırma yükümlülüğü
hesaplamalarının il düzeyinde yapıldığı ve bu yükümlülüğe uymayan kamu idareleri ile
illerdeki kamu işveren vekillerine de idari para cezası uygulandığı görülmüştür. Ancak
kamu idarelerinin birçok ilde faaliyet göstermesi ve 5620 sayılı Kanun ile kamuda
çalışan işçilere belli durumlarda engellilik mazeretine bağlı yer değişikliği hakkının
tanınmış olması nedeniyle, kamu işyerleri açısından uygulamada birçok soruna yol
açtığı, bu uygulama nedeniyle hem mali açıdan hem de verimlilik açısından kamu
kaynaklarının israf edildiği saptanmıştır. Bu minvalde, özel sektör işyerlerinden farklı
mahiyette bulunan kamu işyerleri açısından, engelli işçi çalıştırma zorunluluğuna ilişkin
alt limitin ulusal düzeyde hesaplanması yönteminin uygulanması suretiyle, 5620 sayılı
Kanun ile kamu işçilerine tanınan engellilik mazeretine bağlı yer değişikliği hakkının
kullanımının uyumlaştırılmasını teminen 4857 sayılı İş Kanununda ve diğer ilgili
mevzuatta gerekli değişikliklerin yapılması konusunda çalışma yapılması gerektiği
değerlendirilmiştir.

Açıklanan gerekçelere dayanarak başvuranın engellilik mazeretine dayalı yer değişikliği
talebinin yerine getirilmesi hususunda Milli Eğitim Bakanlığına; kamuda engelli
istihdam etme yükümlülüğünün ulusal düzeyde hesaplanarak idari para cezalarının

182 2019 YILLIK RAPOR