Page 202 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.2. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK
7.2.1. Çalışma Hayatı

Sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışma hakkı temel insan haklarındandır. Birleşmiş
Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 23’üncü maddesinde her şahsın
çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, âdil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten
korunmaya hakkı olduğu, herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit çalışma karşılığında
eşit ücrete hakkına sahip olduğu ve çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık
haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla
da tamamlanan âdil ve elverişli bir ücrete hakkı olduğu belirtilmiştir. Çalışma hakkı,
birçok uluslararası hukuk belgesinde yer alan temel bir hak olup insan onurunun
ayrılmaz bir parçasını oluşturur. Her birey, insan onuruna yaraşır bir hayat sürebilmek
için çalışma hakkına sahip olmalıdır. Anayasa’nın “Çalışma hakkı ve ödevi” başlıklı
49’uncu maddesinde herkesin çalışma hakkı ve ödevi olduğu belirtildikten sonra,
devletin yükümlülükleri arasında, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları korumak
ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alacağı belirtilmiştir.
İşsizlik muhtemel rizikolarda işçinin korunmasını amaçladığı, işsizlik sigortasının temel
dinamiğinin, işçilerin çalışırken ödediği primlerin gelecekte işsiz kalabileceği durumlarda
kendilerine geri ödenerek maddi güvenliğini sağlamak olduğu, dolayısıyla, koronavirüs
(COVID-19) sürecinde işçilerin mağduriyetinin giderilmesi noktasında idarenin
yaptığı işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği ödemelerinin büyük
önem arz ettiği dikkati çeken önemli bir husustur.
2020 yılında Kamu Denetçiliği Kurumuna, çalışma ve sosyal güvenlik şikâyet konusu
başlığı altında yer alan çalışma hayatı alanında; çalışma koşulları, idarenin asıl işveren
olmasından kaynaklı olarak iş kanunu ve iş akdi çerçevesinde idareden talep edilen
haklara ilişkin konular (taşeron işçi sorunları), işçi ve işveren sorunları, iş kazaları,
iş sağlığı ve güvenliği işlemleri, sendikalar ve toplu iş ilişkileri, yabancıların çalışma
izinleri, sendikal faaliyetler vb. konularında başvurular yapılmıştır.
Çalışma hayatı alanında Kurumumuza yapılan başvurularda en fazla başvurunun
özellikle, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği başvuruları olduğu
anlaşılmaktadır.
7.2.1.1. Başvuranın Talebi Doğrultusunda Tarafına Ödenmeyen İşçilik
Alacaklarının İlgili İdare Tarafından Ödenmesi

Başvuran, 24.12.1999 tarihinde Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğünde temizlik
firmasında, daha sonra 01.10.2000 tarihinde Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve
Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde temizlik firmasında çalışmaya
başladığını ve 11.09.2017 tarihinde emekli olduğunu, emekli olduktan sonra yasal
haklarının tarafına verilmesi için gerekli belgeleri tamamlayıp en son çalıştığı kuruma

2020 YILLIK RAPOR 201