Page 187 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Belirtmek gerekir ki, bu başlık altında yapılan başvurularda esas olarak Sosyal Güvenlik
Kurumu ilgili idare olmakla birlikte; ilgilisinin sosyal güvenlik hakkına erişebilmesi için
çalıştığı idarenin bir işlem tesis etmesinin gerektiği ya da bir sosyal güvenlik ödemesinin
yapılabilmesinin maluliyet, iş göremezlik gibi ilgililerin sağlık durumlarının tespiti
için sağlık kuruluşunun tıbbi mütalaasının bulunmasına bağlı olduğu durumlarda bu
kurum ve kuruluşlar da ilgili idare kavramına dâhil edilmektedir. Bu halde, yapılan
incelemede ilgili kurum ve kuruluşlarla da Kurumumuz tarafından yazışma, görüşme
yapılmaktadır. Bu duruma örnek olarak; engelliliği nedeniyle vergi indiriminden
yararlanan sigortalının emekliliğinde engelliliğinin tespiti için Hazine ve Maliye
Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulunun kararının gerekli olması, kamu görevlilerinin
emeklilik işlemlerinde emekliye sevk onayının aranması veya sigortalının malul olup
olmadığının tespiti için Adli Tıp Kurumunun uzman görüşüne başvurulması hususları
örnek verilebilir.
Buraya kadar yapılan açıklamalar, Kurumumuzun sosyal güvenlik hakkına ilişkin
incelemesinin çerçevesini oluşturmakta olup 2021 yılı içerisinde inceleme konusu
yapılan uyuşmazlıklara ilişkin değerlendirmeler ve tespitlere bundan sonra başlıklar
halinde yer verilecektir.
7.4.1.1 Emeklilik İşlemlerine Yönelik Uyuşmazlıklar

5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı olanların emekli aylığına hak kazanma koşulları
Kanun hükümlerine, Kanun’un yürürlük tarihinden önce sigortalı olanların emekli
aylığına hak kazanma koşulları ise 506, 2925, 1479 ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine
göre belirlenmektedir. Yine 5510 sayılı Kanun’un Geçici 2’nci maddesinin yedinci fıkrası
uyarınca, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olup Kanun’un yürürlüğe
girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına
tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak yasa hükümleri mülga 2829 sayılı Kanun
hükümlerine göre tespit olunmaktadır. Bu doğrultuda mülga 2829 sayılı Kanun’un 8’inci
maddesinin birinci fıkrasında, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere;
son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet
sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu
kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanacağının düzenlendiği görülmektedir. Şu
durumda, sigortalılara emekli aylığı bağlanabilmesi için mezkûr düzenlemelere göre
tespit edilen aylık bağlama koşullarının yerine getirilmiş olması gereklidir. Dolayısıyla
sigortalıların yaşlılık aylığına hak kazanmaları yasaca belirlenen sigortalılık süresi, prim
ödeme gün sayısı ve yaş koşullarını sağladıkları tarihte olmaktadır. Bu şartları yerine
45
getirmemiş sigortalıların aylık tahsis talepleri ise reddedilmektedir . Öte yandan
08.09.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı Kanun ile sosyal güvenlik sisteminde
emeklilik şartlarının belirlenmesine ilişkin ölçütlerde önemli değişiklik yapılmış ve
kanunda belirlenen yaşların doldurulması emekli aylığına hak kazanma şartları arasına
eklenmiştir. Anılan Kanun’un yürürlüğü öncesinde sosyal sigorta sistemine dâhil olmuş

45 2021/4863 numaralı başvuru hakkında verilen 09.08.2021 tarihli Ret Kararı. 2021/2614 numaralı
başvuru hakkında verilen 13.07.2021 tarihli Ret Kararı

186 2021 YILLIK RAPOR