Page 276 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.7.4 Vergi İşlemleri

Ülkemizde mükelleflerin vergisel iş ve işlemlerle ile ilgili başvurabilecekleri çeşitli
adli ve idari mekanizmalar bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Anayasa’nın 74’üncü
maddesinde yer alan Kurumumuzun idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceleyeceğine
dair hüküm gereği bu başvuruların incelenmesidir. Bu bağlamda, vergi işlemlerinde
(vergileme sürecinde) ortaya çıkan anlaşmazlıkların giderilmesi için kişiler, vergi ile ilgili
idareler nezdinde yaptıkları girişimlerden sonuç alamamaları halinde diğer bir ifadeyle
idarelerden olumsuz cevabı üzerine Kurumumuza doğrudan başvuru yapabilecekleri gibi
başvuru yapmaksızın doğrudan doğruya vergi mahkemelerinde dava açabilmektedirler.

Bilindiği üzere, vergileme işlemi muhatapları ile vergi idaresi arasında vergi
uygulamalarıyla ilgili görüş ayrılıklarından doğan sorunlar vergi uyuşmazlığı olarak
ifade edilmektedir. Vergi uyuşmazlıkları; verginin esas ve tutarıyla ilgili olarak
vergiyi doğuran olayın varlığı, verginin tarhı, verginin tebliği ve verginin tahakkuku
aşamalarında; cezai hükümlerin belirtildiği mevzuata göre vergi cezalarının verilmesiyle
ilgili olarak; verginin tahsiline ilişkin zorlayıcı yöntemlerin uygulanması ile ilgili olarak
çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilmektedir.

Yukarıda tanımladığımız vergi uyuşmazlığının en önemli örneklerinden birisi ise
vergi incelemeleri ile bu incelemeler neticesinde tarhı önerilen vergiler ile kesilmesi
talep edilen vergi cezalarıdır. Bu çerçevede, Vergi Usul Kanunu’nun 137’nci maddesi
kapsamında vergi incelemesine tabi mükellefler tarafından haklarında yapılan vergi
incelemeleriyle ilgili olarak gerek usul yönünden gerekse esas yönünden Kurumumuza
sıklıkla başvurular yapılmakta olup söz konusu başvurular başta 213 sayılı Vergi Usul
Kanunu olmak üzere diğer vergi kanunları kapsamında değerlendirilmek suretiyle
sonuçlandırılmaktadır.
Vergi işlemleri alanında 2021 yılında Kurumumuza; haksız yere tahsil edildiği iddia
edilen vergi, resim ve harçların iade ya da terkin edilmesi, Vergi İnceleme Raporlarına
istinaden salınan vergi ve vergi ziyaı cezaları ile gecikme faizlerinin kaldırılması, kanunen
tanınmış olan vergi muafiyet ve istisnalarından yararlandırılmaması, ithal edilen
ürünlerden gümrükte mükerrer veya fazla vergi tahsil edilmesi, kazancın vergilendirilme
türüne ilişkin itirazlar, vergi dairesi tarafından uygulanan haciz ve e-haciz uygulamaları
ile hesap bloke işlemleri, KDV iadesi taleplerinin yerine getirilmesinin vergi idaresince
geciktirilmesi veya reddedilmesi, vergi borcunun yeniden yapılandırılmasının reddi
işlemleri, vergi borcunun yeniden yapılandırılmasının sağlanması, beyanname verme
sürelerinin uzatılması, engelli vergi indiriminden yararlanmak için idareye yapılan
başvuruların aradan geçen uzun zamana rağmen sonuçlandırılmaması, vergi mevzuatında
değişiklik yapılması ile vergi idarelerinin iş ve işlemlerine içerikli başvurular alınmıştır.

Konuyla ilgili bir Vakfın temsilcisi tarafından yapılan başvuruda, vergi inceleme
raporları neticesinde tebliğ edilen kurumlar vergisi, geçici vergi, katma değer vergisi ve
vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük/özel usulsüzlük cezalarının vergi tekniği raporunun
tebliğ edilmemesi nedeniyle usule aykırı olarak tebliğ edildiğini, kendilerinin vergi

2021 YILLIK RAPOR 275