Page 311 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Terör mağdurlarının maddi zararlarının tazmini amacıyla ihdas edilen bir diğer
düzenleme ise 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması
Hakkında Kanun’dur. Bu Kanun uyarınca, terör ve terörle mücadeleden doğan zararların
karşılanmasının usul ve esasları düzenlenerek, terör mağdurlarının zararlarının, mezkûr
Kanun hükümleri kapsamında kurulan “zarar tespit komisyonları” vasıtasıyla tazminine
yönelik bir iç hukuk müessesesi tesis edilmiştir.
Hem 2330 sayılı Kanun hem de 5233 sayılı Kanun’dan kaynaklanan hakların verilmediği
iddialarına yönelik Kurumumuza bu rapor döneminde de çok sayıda başvuru iletilmiştir.
Başvurular Kurumumuzca titizlikle değerlendirilmiş ve mağduriyetlerin giderilmesine
yönelik gerekli işlemler tesis edilmiştir. 175
İçişleri Bakanlığının açıkladığı resmi verilere göre, 2330 sayılı Kanun kapsamında İller
İdaresi Genel Müdürlüğüne 1995 yılından 20/03/2014 tarihine kadar 4.107 talep
dosyası iletilmiş; bu dosyalar incelenerek 3.282 adedi için tazminat ödenmesi uygun
görülmüş, 825 dosyaya ise ret kararı verilmiştir. 1995 yılından bugüne kadar ödenen
tazminat miktarı 23.268.711 TL’dir. Daha önce (1995 yılından önce) Jandarma
Genel Komutanlığınca 1.070, Personel Genel Müdürlüğünce 37 olmak üzere 1.107
dosya karara bağlanmıştır. Toplamda 5.214 dosya karara bağlanmıştır. 176
Başta PKK terör örgütü olmak üzere, terör örgütlerinin hain saldırılarında, resmî görev
yürüten kişilerin yanı sıra çok sayıda sivil vatandaş da hayatını kaybetmekte ve şehit
olmakta veya yaralanmaktadır. Ayrıca terör örgütlerine mukabele kapsamında güvenlik
güçlerimiz tarafından gerçekleştirilen operasyonlarda da can ve mal kayıplarının
yaşandığı gözlenmektedir. Dolayısıyla terör örgütlerinin yol açmış olduğu terör eylemleri
nedeni ile veya bu terör eylemlerine mukabele sadedinde güvenlik güçlerimizce alınan
tedbirlere ilişkin olarak mağduriyet yaşayan, zarara uğrayan gerçek ve tüzel kişiler ile
toplum kesimlerinin zararının tazmini sureti ile toplum-devlet kaynaşmasının tesisine
hizmet eden 5233 ve 2330 sayılı Kanunların hükümlerinin etkili bir şekilde tatbiki
önem arz etmektedir.
Bu noktada, 2330 sayılı Kanun açısından kaynaklanan ciddi bir problem bulunmaktadır.
Bu problem, bu Kanun kapsamında herhangi bir başvuru süresinin öngörülmemiş
olması ve 10 yıllık süreyi aşan başvuruların, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 72
nci maddesinde kayıtlı, “tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlülüğünü
öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her halde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on
yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar” hükmü gereği tazminat taleplerinin zamanaşımı
yönünden reddedilmesinden kaynaklanmaktadır.
2330 sayılı Kanun’un Geçici 1 inci maddesinde, “Bu Kanunun: a) 3 üncü maddesinin
(a) bendi hükümleri ile düzenlenen nakdi tazminatlar 1/1/1968 tarihinden; b) Bağlanacak
aylıkları düzenleyen 4 ncü maddesi, 1/1/1968 tarihinden itibaren bu kanunun şümulüne
175 Bu konu hakkında verilen bir karar için bkz. 2021/4649 numaralı başvuru hakkında verilen
24/08/2021 tarihli Tavsiye Kararı
176 https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/2330-sayili-kanun-uygulanmasi-istatistikleri (Erişim tarihi:
17/11/2021)

310 2021 YILLIK RAPOR