Page 312 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

girenleri de kapsayacak şekilde ı tarihini takip eden aybaşından; c) 7 nci maddesi
hükümleri, 1/1/1968 tarihinden itibaren bu kanunun kapsamına girenlerin çocuklarını da
içine alacak şekilde ı tarihinden; Geçerli olarak uygulanır…” hükmü düzenlenmek
sureti ile ancak 01/01/1968 tarihinden sonra meydana gelen terör olaylarına konu
mağduriyetler kapsama dâhil edilmiştir. Kanunda bunun dışında bir süre şartı
öngörülmemektedir.
2330 sayılı Kanun’un tayin ve tespit ettiği haklar, kamusal haktır. İdarenin başvurucu
ile yaptığı bir sözleşmeden kaynaklanan alacak-verecek ilişkisi değildir. Devletin,
devlet olmaktan kaynaklanan sorumluluğu kapsamında yer alan, terör eylemi
neticesinde oluşan maddi zararın ikame miktar tazminat ile idare tarafından tazmini
sorumluluğunun gereği olan bu ilişkinin tanıdığı bir kamusal haktır. Kamusal bir hak
ise zamanaşımı def’isine tabi olmayan, her zaman her durumda öne sürülebilecek,
devlet olmaktan kaynaklanan ve kamu idaresinin her zaman her durumda tazminle
mükellef olduğu bir yükümlülüktür. Kamusal hak, kişiler ile devlet arasındaki ilişkileri
düzenleyen kamu hukuku kurallarından neşet eden haklardır. Bir kamusal hakkın
geçerliliği süre ile kaim değildir.

Diğer yandan, Anayasa’nın 61 inci maddesinin birinci fıkrasında kayıtlı “Devlet, harp
ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malul ve gazileri korur ve toplumda kendilerine
yaraşır bir hayat seviyesi sağlar” amir hükmü de göz önünde tutularak, 2330 sayılı
Kanun’un tanıdığı “kamu hakları”nın etkili bir şekilde kullanılması amacı ile Kanun
kapsamındaki tazminat taleplerinin, bir kamusal hak olduğu ve bu gerekçe ile her
zaman ileri sürülebileceğinden hareketle, tazminat taleplerinin karara bağlanmasında
ortaya çıkan zamanaşımı ile ilgili tereddütlerin açık bir şekilde giderilebilmesi
amacıyla mevzuat çalışması yapılması gerekmektedir 177 (Daha önce 5223 sayılı Kanun
hükümlerine dayalı olarak tazminat alıp sulhname imzalayan mağdur yakınlarının,
on yıllık zamanaşımı süresi içinde 2330 sayılı Kanun kapsamında müracaat etmemesi
durumu farklılık arz etmektedir).
Ayrıca rapor döneminde Kurumumuza iletilen çok sayıda başvurudan hareketle,
mahkeme ilamı ile kesinleşmiş olan terörist eylemlerden kaynaklı tazminat alacaklarının,
bütçe yetersizliği nedeni ile ödenememesi durumu tespit edilmiştir. Bazı dosyalarda,
söz konusu mahkeme ilamına konu alacakların, kişiler tarafından icra takibine konu
edildiği de görülmektedir. Kamu idaresinin, bu türden borçların zamanında ödenmesi
açısından ilave önlem alması gerektiği değerlendirilmektedir.
7.10.3 Toplanma ve İfadeyi Açıklama Özgürlüğünün Kapsamı ve Önemi
Anayasa’nın “Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma” başlıklı 90 ıncı maddesinin son
fıkrasında, “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası
andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek
uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm uyarınca adli ve idari mercilerin, temel hak ve özgürlükleri etkileyecek

177 2021/10317 numaralı başvuru hakkında verilen 07/10/2021 tarihli Tavsiye Kararı

2021 YILLIK RAPOR 311