Page 403 - 2021 Yıllık Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Bu çerçevede, KDK’ya 2021 yılı içerisinde; ormanlaştırma, yol ile yaylakların
kiralanması, şehirsel iskân ödenek talepleri gibi konularla birlikte uzaktan satışlarda
poşet dışında alternatiflerin sunulması yönelik başvurular ulaşmıştır.
Öte yandan, uzaktan satışlarda zorunlu poşet satışının önüne geçilmesi ve poşet/
çanta tercihine ek olarak ‘poşetsiz ve ücretsiz aparat ile teslimat’ seçeneği sunulmasının
zorunlu hale getirilmesi talebiyle KDK’ya yapılan başvuruyla ilgili olarak, KDK plastik
poşetlerin çevreye olan olumsuz etkilerinden bahsederek, bu tehditlerin azaltılması için
dünyada birçok ülkede çeşitli önlemler alınmaya başladığına dikkat çekmiştir.
KDK incelemesinde, başka ülkelerin konuya bakışını da kararına yansıtmıştır.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) verilerine göre 2018 yılının Temmuz
ayından itibaren 127 ülke plastik poşetlere yönelik yasal düzenlemelerinde değişikliğe
gittiği, Fransa, İtalya, Yunanistan, İrlanda, Hollanda ve İsveç gibi Avrupa ülkelerinde
plastik poşet kullanımını azaltmak için poşetlerin ücretli hale getirildiği örnek olarak
sunulmuştur.
Dünyadaki uygulamalara benzer şekilde ülkemizde de plastik poşet kullanım miktarının
azaltılmasına yönelik bazı yasal düzenlemeler yapma gereği duyulmuş, bu kapsamda
10/12/2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazetede lanan 7153 sayılı Çevre
Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2872 sayılı Çevre
Kanunu'na ek 13’üncü madde eklenmiştir. Madde gerekçesinden de anlaşılacağı üzere
ek 13’üncü madde ile geri dönüşüm imkanı olmayan, büyük çaplı çevresel kirliliğe
neden olan plastik alışveriş poşetlerinin tüketiciye ücretli olarak satılarak kişi başı
kullanım miktarının azaltılması, kaynakların verimli kullanılması ve ekonomiye kazanç
sağlanması hedeflenmiştir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2872 sayılı Kanun'un ek
13’üncü maddesine dayanılarak çevre kirliliğinin önlenmesi, çevre duyarlılığı için
farkındalık oluşturulması ve kaynakların verimli yönetimi amacıyla 25/12/2018
tarihinde Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar lanarak
01/01/2019 tarihinde plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulaması başlatılmıştır.
Uygulama sürecinde alınan geri bildirimlere istinaden yapılan değerlendirmeler
sonucunda uygulamalarda güncellemeler yapılmış ve 2021 yılı için plastik poşet ücretini
ve güncellenen hususları içeren Usul ve Esaslar 22/12/2020 tarihinde lanmıştır.
Söz konusu Usul ve Esaslarda poşetlerin satış ve beyan işlemleri ile geri kazanım katılım
payının tahsili vb. işlemlere dair yol ve yöntemler belirlenmiştir.

Uzaktan satışlara yönelik olarak ise Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul
ve Esaslarda ayrıca düzenleme yapılarak plastik poşetle gönderimi sağlanan uzaktan
satışlarda alternatif taşıma ekipmanı seçeneğinin 31/03/2019 tarihine kadar kurulması
hususu belirlenmiş, bu tarihten sonra alternatif taşıma ekipmanı seçeneği sunulması
zorunlu hale getirilmiştir
Buna göre, uzaktan satışlarda alternatif taşıma ekipmanı kullanım seçeneği tüketiciye
sunulmalı, tüketici plastik poşet tercih ettiğini açıkça belirtmedikçe ücretli yahut
ücretsiz poşet satışı yapmamalıdır. Aksi takdirde mevzuat hükümlerine aykırı hareket

402 2021 YILLIK RAPOR