Page 448 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.14.3 İmar Barışı ve Yapı Kayıt Belgesi

3194 sayılı İmar Kanunu’na 7143 sayılı Vergi ve Bazı Alacakların Yeniden
Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 16’ncı
maddesi ile eklenen Geçici 16’ncı madde ile 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış
olan yapılar için imar affı getirilmiş, “İmar Barışı” olarak bilinen bu imkândan gerekli
şartları sağlayarak faydalanan yapılara da “Yapı Kayıt Belgesi” verilerek bu yapılara
yönelik geçmişte verilmiş yıkım kararları ile tahsil edilememiş olan idari para cezaları
iptal edilmiş ve hatta bu yapılara ruhsatlı ve iskânlı yapılara tanınan imkânların bazıları
da aynı şekilde tanınmıştır.

Böylece 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenmiş olan söz konusu düzenleme sonrasında,
yapı kayıt belgesi almış bu yapılar hakkında mahalli idareler tarafından yıkım kararı
ve ilgililerine para cezası verilemezken şartları sağlaması kaydıyla geçici olarak su,
elektrik ve doğalgaz bağlanabilmesi ve yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın da iş
yeri açma ve çalışma ruhsatı 295 verilebilmesi mümkün hale gelmiştir. Bununla birlikte,
yapı kayıt belgesi alınmış olmasının sadece 3194 sayılı Kanun kapsamındaki yıkım ve
idari para cezalarını ortadan kaldırdığının da göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Zira
Kanun’un Geçici 16’ncı maddesinin dördüncü fıkrasında, “Yapı Kayıt Belgesi verilen
yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari
para cezaları iptal edilir” denilerek bu duruma işaret edilmiştir. Bir başka deyişle, diğer
yasal düzenlemelerden kaynaklı idari yaptırımlar açısından yapı kayıt belgesi alınması
herhangi bir koruma sağlamamaktadır. Nitekim Kurumumuzun 2022/4981 numaralı
başvuru hakkında verdiği 03.10.2022 tarihli Tavsiye Kararın da, “…bahse konu tesis
yapılarının, imar planında yol olarak görülen kamusal alana müdahale ettiğinde bir
tereddüt bulunmamakla birlikte, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16’ncı maddesi
bağlamında yapı kayıt belgesi bulunması ve belgenin geçerliliği karşısında anılan yapılara
hukuki bir güvence sağlandığı düşünülebilecektir. Fakat 3194 sayılı Kanun’un Geçici
16’ncı maddesinin sağladığı imkân, aynı maddenin ‘yapı kayıt belgesi verilen yapılarla
ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları
iptal edilir’ hükmü gereğince, 3194 sayılı Kanun’dan kaynaklanacak idari yaptırımlar
(yıkım-idari para cezası) bakımından söz konusu olabilmektedir. Bunun dışında kalan
2960 sayılı Boğaziçi Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu,
3621 sayılı Kıyı Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu veya 3091 sayılı Kanun gibi yasal
düzenlemelerden kaynaklı idari yaptırımlar açısından geçerli bir yapı kayıt belgesi alınmış
olması herhangi bir koruma sağlamamaktadır. … Bu yönüyle, yapı kayıt belgelerinin iptali
gündeme gelmeden ve bunlardan ayrıksı olarak idarenin ilgili mevzuat doğrultusunda işlem
tesis edebilmesi mümkündür” değerlendirmeleriyle aynı yaklaşımı sergilemiştir.
Kamu Denetçiliği Kurumuna 2022 yılında da 31.12.2017 tarihinden sonra yapılmış
ve hakkında yıkım kararı bulunan ya da bulunmayan kaçak yapılar ile 634 sayılı

295 2022/865 numaralı başvuru hakkında verilen 06.07.2022 tarihli Ret Kararı

2022 YILLIK RAPOR 447