Page 550 - KDK

düzenleme yoluna gitmiştir. Anayasada olağanüstü hal ilanı sebepleri
ise, tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ekonomik bunalım halle-
ri (md.119) ile Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel
hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareket-
lerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle
kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması halleri (md. 120) olmak üzere
iki grup altında düzenlenmiştir. Bu sebeplerin gerçekleşip gerçekleş-
mediğini takdir edecek olan makam Cumhurbaşkanının başkanlığın-
da toplanan Bakanlar Kurulu olup (md. 120), bu karar Türkiye Büyük
Millet Meclisinin onayına tabidir (md.121). Bir başka deyişle, ülke-
de olağanüstü hal ilanı yürütme ve yasama organının takdir ve
tasarrufunda yer almaktadır.
65. Anayasanın 121 inci maddesi, gerek tabii afet, tehlikeli salgın
hastalıklar veya ekonomik bunalım sebebiyle gerekse şiddet hareket-
lerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle
kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde temel hak ve hür-
riyetlerin sınırlanabileceğini veya durdurulabileceğini öngörmekte ve
bu sınırlama ile durdurmanın ancak Anayasanın 15 inci maddesindeki
ilkeler doğrultusunda yapılabileceğini düzenlemektedir. Söz konusu
madde incelendiğinde ise (bkz.p.37.6), sınırlamanın sınırı olarak kar-
şımıza sadece milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler çıkmakta
ve Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınması müm-
kün görülmektedir. Bir başka anlatımla, olağanüstü hallerde sı-
nırlamanın kanunla yapılması şart olmayıp, kanun hükmünde
kararname ile de sınırlama yapılma yoluna gidilebilmekte, öte
yandan sınırlamanın Anayasanın sözüne ve ruhuna, Anayasa-
da belirtilen genel sebeplere uygun olması, demokratik toplum
düzeninin gereklerine uyulması şartları aranmamaktadır .
21
66. Sonuç olarak, Anayasanın 15 inci maddesinde kural altı-
na alınan temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması, durdu-
rulması veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere ay-
kırı tedbirler alınması, ancak yukarıda sayılan savaş, seferber-
lik, sıkıyönetim ve olağanüstü hal rejimleri açısından geçerli
olup; somut uyuşmazlığımızda yürütme organı olan hükümet,
bölgede yaşanan sorunun siyasi ve demokratik yöntemlerle çö-
zülmesi, AB İlerleme Raporlarında kaydedildiği üzere artan de-
mokratikleşme, ekonomik ve sosyal kalkınma ile gelen istikrar,

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 545