Page 551 - KDK

güven, huzur ortamı ile barış içinde bir arada yaşama, diyalog,
empati, karşılıklı anlayış ve hoşgörü zemininin bozulmaması
için bölgede olağanüstü hal ilan edilmesi yoluna gitmediğinden
sokağa çıkma yasağı kararlarının Anayasanın 13 üncü maddesi
kapsamında ele alınıp değerlendirilmesi gerekmektedir.
67. Olağan dönemlerde temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılma-
sı rejimini düzenleyen Anayasanın 13 üncü maddesi uyarınca (bkz.
p.37.4.) temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasındaki şartlar aşağıda
kısaca ele alınmıştır.

67.1. Bunlardan ilki kanuniliktir. Temel hak ve hürriyetler
ancak kanunla sınırlanabilir. Yürütme organı ancak bir kanuna
dayanmak şartıyla temel hak ve özgürlükler alanında düzenleme ya-
pabilir. Düzenleyici işlemlerle yasa tarafından öngörülmemiş bir sınır-
landırma yapılamaz .
22
67.2. Sınırlama, Anayasanın sözüne yani metnine ve ruhu-
na, bir başka anlatımla Anayasanın bütününe ve ondan çıkan
temel anlama uygun olmak zorundadır. Anayasanın sözüne uy-
gunluk şartı, özellikle Anayasa ile temel hak ve özgürlükler için ek gü-
venceler getirilmiş olması, yani yasama organının o hak ve hürriyeti sı-
nırlandırırken yapamayacağı hususları da belirtmiş olması durumun-
da önem kazanmaktadır. Örneğin, basının sansür edilmesini öngören
bir kanun anayasanın “basın sansür edilemez “diyen sözüne aykırı ola-
caktır. “Anayasanın ruhu “kavramı ise objektif olarak tanımlanabilir
bir kavram olmayıp, Anayasa, ayrıca bir başka maddesinde bu kavramı
tanımlamadıkça “Anayasanın ruhuna uygunluk “şartına herkesin üze-
rinde uzlaşacağı bir anlam vermek mümkün görünmemektedir .
23
67.3. Sınırlama, aynı zamanda laik cumhuriyetin gerekleri-
ne uygun olmalıdır. Laik cumhuriyetin gereklerinin, din hürriyeti
ve din-devlet işlerinin ayrılığı olmak üzere iki cephesi olup, yapılacak
sınırlama bu unsurlara aykırı olmamalıdır .
24
67.4. Sınırlama, ancak Anayasanın ilgili maddesinde be-
lirtilen “özel “sınırlama nedenlerine dayanabilir. 2001 yılında
yapılan Anayasa değişikliği sonucu 13 üncü maddenin yeni metnine
göre temel hak ve hürriyetler sadece Anayasanın ilgili maddelerinde
belirtilen sebeplere bağlı olarak sınırlandırılabilmekte olup, bunlar
arasında ‘kamu yararı’, ‘kamu düzeni’, ‘genel sağlık’, ‘genel ahlak’, ‘milli

546 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU