Page 719 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-1

sosyal adaleti ve toplumsal dengeleri gözeten devlettir. Belirtilen hu-
kuk devleti ilkesiyle, toplum yaşamında adalete ve eşitliğe uygun bir
hukuk düzeninin kurulması amaçlanmaktadır.
Sosyal hukuk devletinin somut göstergelerinden biri olan sosyal
güvenlik hakkının yer aldığı Anayasanın 60 ıncı maddesinde, “Herkes,
sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak ge-
rekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.” denilmektedir. Buna göre, sosyal
güvenlik herkes için bir hak ve bunu gerçekleştirmek ise Devlet için bir
görevdir.
Sosyal güvenlik, bireylerin istek ve iradeleri dışında oluşan sosyal
risklerin, kendilerinin ve geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerin
üzerlerindeki gelir azaltıcı ve harcama artırıcı etkilerini en aza indir-
mek, ayrıca sağlıklı ve asgari hayat standardını güvence altına alabil-
mektir. Bu güvencenin gerçekleştirilebilmesi için sosyal güvenlik ku-
ruluşları oluşturularak kişilerin, yaşlılık, hastalık, malûllük, kaza ve
ölüm gibi sosyal risklere karşı asgari yaşam düzeylerinin korunması
amaçlanmaktadır.
Sosyal hukuk devleti, toplum ve çalışma yaşamında adalete ve eşit-
liğe dayalı bir hukuk düzeni kurmak durumundadır. Anayasanın 2 nci
ve 60 ıncı maddeleri uyarınca, Devlet tarafından, sosyal güvenliğin
ve sosyal adaletin sağlanmasına elverişli ortamın yaratılması ve bu
anlamda sosyal güvenlik alanında getirilecek bir haktan, aynı sosyal
güvenlik kurumu içinde yer alan ve temelde birbirine yakın konumda
bulunan tüm iştirakçilerin “adalet ve hakkaniyet” ölçüleri içinde ya-
rarlanmalarını öngören düzenlemelerin gerçekleştirilmesi gerekmek-
tedir. Aynı durumda bulunan kişilerin kanunun öngördüğü haklardan
aynı esaslara göre yararlandırılmaları Anayasanın 10 uncu maddesin-
de ifade edilen eşitlik ilkesinin de bir gereğidir.
Anayasanın 10 uncu maddesinde, “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet,
siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım
gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye
veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.” denilmiştir. Bu maddede yer verilen
eşitlik ilkesi hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusu-
dur. Bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitlik öngörülmüştür.
Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunan kişilerin kanun-
lar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, haklı

718 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU