Page 79 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

hariç olmak üzere, Danıştay’a ait. Oysa bu ana- mayan bir idare üzerinden, henüz kurgulanma-
yasanın 104. maddesinin 17. fıkrasındaki dü- mış bir idare üzerinden konuşursak laflarımız
zenleme, yeni bir yargısal alan oluşturdu: kanun biraz havada kalacak gibi. Ne ki Bakanlıkların da
ve cumhurbaşkanlığı kararnamesi çatışmasını bütün yetkileri Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
çözme görevi. Bu durum Türk hukuk sistemine ile düzenlenecek. Bakanlıklar, onların içerisin-
tamamıyla yabancı. Deniyor ki, Anayasa Mahke- deki teftiş kurulları, demin söylediğim Cumhur-
mesi bu kararnamelerin anayasaya uygunluğunu başkanlığı işlemlerinin denetimine ilişkin yeni
denetlemeyecek mi sonuçta! Hayır, çünkü aynı esaslar yepyeni bir dünya karşısında olduğumu-
konuda anayasaya uygun bir değil birçok düzen- zu gösteriyor.
leme yapılabilir ve bu düzenlemeler birbiriyle
Onun için bunu biz bile yani ben kendim için
çelişebilir. Bu durumda anayasaya uygunluk söylüyorum, gerçek anlamda idari hayata hemen
denetimi yetmez. Öyleyse Anayasa Mahkemesi
ve sorunsuz olarak uygulayabileceğimizi düşün-
normal olarak yasama işlemlerinin anayasaya müyorum. Onun için bu tür çalışmaların çok
uygunluğunu denetlerken, bu defa Cumhurbaş- önemli olduğunu görüyorum. Daha yeni Kamu
kanlığının işlemlerinin kanunlara uygun olup ol-
Denetçiliği Kurumunun bir konferansı oldu,
madığını denetleme yetkisi kazandı. Dolayısıyla ama şimdi görüyorum ki meselelerin üzerinde
Anayasa Mahkemesinin alanı nerdeyse kanunla-
tekrar tekrar, bırakmadan usanmadan durmak
rın uygulanmasına kadar genişledi, yani idarenin
lazım. Herkesin meseleye, bence bildiğini oraya
alanına doğru aktı. Bu Anayasa Mahkemesini aktarmak üzere değil, bilmediği çok şey olduğu-
idare mahkemesine dönüştürmeye yöneltebilir.
nu görmeye ve anlamaya, öğrenmek suretiyle
Böylece Danıştay da yürütmenin düzenleyici iş- katkı sunmaya hazır olması lazım. Bu da yepye-
lemlerinin önemli bir kısmı üzerindeki yetkisini ni bir çalıştaylar dönemine girilmesi gerektiğini
kaybetmiş olacak. Böylece Anayasa Mahkemesi gösteriyor. Çünkü bu bir süreç ve bir aydınlan-
üyelerinin de hazır olmadığı bir şey, daha önce ma.
getirilen bireysel başvurunun yanında olağanüs-
tü yepyeni bir durum, yepyeni bir yük olarak or- Şimdi İdarenin denetimine gelince, bizim idare
taya çıkıyor. hukuku sistemimizin esası kanunilik denetimi-
dir. Ne var ki idarecilerimiz hep geniş bir takdir
İdare Hukuku bakımından dönersek bizim kendi yetkileri olsun isterler; kanunları ihtiyaçlarına
alanımıza, bir defa idarenin baştan sona yenilen- göre yorumlamak, yargının da mesafeli durma-
mesi durumunda, kendi içerisindeki bu deneti- sını sağlamak isterler. Bunu neye dayandırdık-
min birçok bakımdan derinleşeceğini görmemiz larını anlayabilmiş değilim. İdarenin kaşı gözü
gerekir. Daha önce konuşan arkadaşlarımızın için yasama ve yargı boşuna mı işleyecek yani?
belirttiği karmaşık mekanizmalarla birbiriyle Anglo-Saxon hukukunda takdir yetkisi, idari
çelişen, gereksiz çifte olan veya üst üste gelen usul yasalarıyla neredeyse kaldırılmıştır. Fran-
mekanizmalar uygun olmayabilir ama bunun sa’da sıkı bir yargısal denetim vardır. Her şey ka-
derin olduğunu, olması gerektiğini görüyoruz. nuna uygun olacak! Oysa biz hukukilik denetimi
Sistemin esası bu. Dolayısıyla şimdi biz bunu ol- ile kanunilik denetimi arasında bir sıkıntı yaşı-

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 77