Page 83 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

Biri amaç gerek yargısal gerek idari denetimi daha PROF. DR. HASAN NURİ YAŞAR
fazla hayatla, hayat pratikleri ile, hayattaki gelişme- (CUMHURBAŞKANI BAŞDANIŞMANI-YÖK
lerle iç içe kılmak gerekiyor. Bu anlamda belki hem ÜYESİ)
idare hem yargısal denetim mekanizmalarını oluş- Cevap verebilir miyim? Size itiraz edeceğim de…
tururken belirli bir hayat pratiği ya da belirli bir uy- Bir defa Anayasa Mahkemesinde hukukçu olma-
gulama birikimi olanları da istihdam etmeyi, onları yanların bulunmasına tamamıyla karşıyım. Dün-
da orada aktif hale getirmek üzerinde düşünülebi- yadaki bütün büyük Anayasa Mahkemeleri üyeleri
lir, birincisi bu. hukukçulardan oluşur, onlar hayattan kopmuyor
İkincisi; az önce ifade ettim çok ciddi bir kopukluk da Türkiye’ninki niye kopuyor. Amerikan Federal
var özel sektör, dünyanın nereye gitmekte olduğu, Mahkemesi öyle, Almanya’daki öyle, Fransa’daki
diğer kurumları vs. onlarla daha yakından ilişkiyi öyle. Hiç hukukçu olmayan kimse yok, dolayısıyla
geliştirecek, onlarla daha yakından çalışmayı ya da bu görüş sadece Türkiye’de geçerlidir. Üstelik Tür-
dünyanın nereye gittiği konusunda daha yakın bir kiye’de içinde hukukçu olmayan üyeler varken bu
mahkemenin ülkeyi sarsan kararlar verdiğini de
mekanizmayı geliştirmeye gerek var.
biliyoruz… Anayasa Mahkemelerine, istisnaları
Üçüncüsü de; hukuk gerçekten hava gibi, su gibi tenzih ederim bizdeki gibi gönülsüz ya da gidebi-
önemli, öylesine değerli ki, hukuk mekanizmasını leceği başka yer olmadığı için üye olmak isteyenler
sadece hukukçulara bıraktığımızda bence o da bir yerine, demokrasiye ve hukuka inanan ülkenin en
kurumsal bakışa dönüşüyor ve kurumsal körlü- iyi yetişmiş hukukçuları atanırsa sorun kalmaz. Bu
ğe dönüşüyor. Dolayısıyla hukuk mekanizmasını, sağlandıktan sonra o hukukçuların etrafında bütün
özellikle üst üste yargı bürokrasisini belirlerken teknik meseleleri bilebilecek yeterince raportör var-
bunun sadece hukukçulara bırakılmasının, hukuk dır ve ona odaklanırlar. Onun için yani ben illaki o
eğitimi alanların orada istihdam edilmesinin doğru olmasın anlamında söylemiyorum ama böyle düşü-
olmadığını düşünüyorum. Son zamanlarda böyle nüyorum.
bir trend var, bu trendin de bize FETÖ’nün bir mi- İkinci konu yargı ile ilgili olan meselelerde ortaya
rası olduğunu düşünüyorum. Şöyle örnek vereyim; çıkan esas sorun. İdareciler kendi kararlarında sa-
daha önce biliyorsunuz Anayasa Mahkemesinin dece talebi değil, hiç olmazsa önceki benzer birkaç
verdiği kararlar vardı, çoğu hukukçulardı ama orada kararı ilgi tutarlar, değil mi? Şu yazı bu yazı falan
en özgürlükçü kararlar hukukçu olmayanlar tarafın- diye. Oysa bizim yargı organlarımız hiçbir kararla-
dan verilirdi, Haşim Kılıç, Zühtü Hoca’yı anabiliriz. rını bizzat kendi kararlarını asla ilgi bile tutmazlar.
Dolayısıyla yargısal tutarlılık, içtihat tutarlılığına
Dolayısıyla idari denetim mekanizmasında ve yar-
dönüşmez. Onun için bu meseleye bir el atmak ve
gısal denetim mekanizmasında sadece hukukçuları yargıya içtihat izleme zorunluluğu getirmek gere-
istihdam etmek bir anlamda hayatı ıskalamayı da kir Bir önceki kararında ne söylemiştin, şimdi ne
beraberinde getirebiliyor, o mekanizmalarda da hu- söylüyorsun?
kukçu olmayanların belirli oranda elbette mesele-
nin hukukiliğini de göz ardı etmeden istihdam edil- Fransız ve İngiliz hukuk sistemleri arasındaki fark
şudur; İngiltere’de yargıç, önüne bir mesele geldiği
mesinin hayattan kopmayı önleyecek bir yöntem zaman, “daha önce ne demiştik” der ve eski kararını
olacağını düşünüyorum.
ya tekrarlar ya da neden ayrıldığını açıklar; Fransız
Teşekkür ediyorum. sisteminde yani bizim dâhil olduğumuz sistemde

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 81