Page 99 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

kişi de bize başvurmuştu -ki bilenler bilirler- insan kabul ediliyor. Şimdi bu 5 yıl kısa bir süre değildir.
hakları kurulları öyle işlevi olan kurullar falan de- Esasında 5 yıl şudur: Bir üniversite öğrencisi, birinci
ğillerdir, özellikle insan hakları kurulundaki başkan sınıfta almış olduğu bir disiplin cezasının neticesin-
konumunda olan vali yardımcısı veya kaymakamla- de varsayalım ki okuldan ihraç edilsin ve 5. yılda da-
rın ve oradaki üyelerin özverili gayretleri ile birlikte vası lehine sonuçlanmış olsun. Ama bu kişi zaten 5.
bir şeyler yapabiliyorlardı. Sadece bunun takipçisi yılda muhtemelen okulunu bitirmiş olacaktı.
olması hasebiyle ve muhtemelen de işte, tırnak içe- İşte bu nedenle bu yargı dışı denetim mekanizma-
risinde “İnsan Hakları Kurulu” olması hasebiyle bu larının ister istemez bu ülkede hayata geçirilmesi
başvuru ile ilgili olarak ildeki Kredi Yurtlar Kurumu- gerekiyor. Onun için Kamu Denetçiliği Kurumunun
na yazdığımız yazının neticesinde işlemi geri aldılar kurulması fevkalade isabetli olmuştur, zira arabulu-
ve o öğrenciyi tekrar yurda kabul ettiler.
culuk daha pratik bir yoldur, daha az maliyetli, daha
Şimdi bu çok basitinde bile böyle. Kamu Denetçiliği kısa sürede sonuç elde etmeye bizi taşıyabilir ve zan-
Kurumu ise çok daha anayasal temeli olan, kanuni nedersem 5 veya 6 aylık bir süre içerisinde Kamu
temeli olan, mukayeseli hukukta yaygın biçimde ör- Denetçiliği Kurumunda başvurular neticelendiril-
nekleri olan ve tarihi geçmişi olan bir kurum. Onun mesi durumu söz konusu.
için Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumunun esa- Kamu Denetçiliğine yani idarenin denetiminde yar-
sında bu konuda rüştünü ispat etmekten başka gı dışı denetim mekanizmalarına başvurarak soru-
hiçbir seçeneği yoktur. Bugüne kadar önemli işler nu çözmenin şöyle bir avantajı daha var. En azından
yapmıştır ama bundan sonra çok daha fazla şeyler idare ile davalık olmuyorsunuz. Bir kurumla davalık
yapması gerekiyor. Çünkü Türkiye’de halen şöyle olma farklı bir şeydir. Özellikle o kurumda çalışan
bir durumla karşı karşıyayız: İdare ile herhangi bir personel açısından farklı bir şeydir, bunun gibi o
sorunu olan, idari tasarruflarından hakları veya kurumun hizmetlerinden faydalanan kişiler açısın-
menfaatleri ihlal edilen kişiler kaçınılmaz bir şe- dan da farklı bir şeydir. O nedenle böyle bir davalık
kilde yargıya başvuruyorlar ve Türkiye’de hepimiz olmadan, bir anlamda uzlaştırma yolu ile sorunun
gözlemliyoruz ki yargı adeta bütün sorunları çözme çözülmesinin önemli bir avantaj olduğunu belirt-
noktası tek kurum olarak görülüyor ve yoğun bir mek lazım.
şekilde de bunun için çalışıyor ancak yargılama öyle
Fakat Kamu Denetçiliği Kurumu aracılığıyla idare-
çok kısa bir zamanda sonuçlandırılabilecek bir süreç
nin denetiminin daha başarılı olabilmesi için bir an-
değildir, çok maliyetsiz bir şekilde sonuçlandırılacak
layış değişikliğine, zihniyet değişikliğine ihtiyacımız
bir süreç değildir.
var. Çünkü az önce söyledim, hepimiz sürekli uyuş-
Sözgelimi Anayasa Mahkemesinin bugüne kadarki mazlıklarımızı yargıya taşıyoruz ve yargı aracılığıyla
içtihadına baktığımızda, ilk derece mahkemesinde çözmeye çalışıyoruz. Bu yeni mekanizmayı devreye
dava açılmasından temyizden davanın bitmesine, sokmamız gerekiyor. Bu noktada evet idari tasar-
kesinleşmesine kadar olan süreçte makul bir yargı- ruflardan etkilenen kişilerin anlayış değişikliğine
lama süresi bazı davalarda 5, bazılarında 4 yıl olarak ihtiyacı var ama aynı zamanda idarenin de anlayış
kabul ediliyor, biz bunu ortalama 5 yıl olarak kabul değişikliğine ihtiyacı var. Şimdi idareler aleyhlerine
edelim. Dolayısıyla 5 yıllık bir süreyi aşmıyorsa yar- bir dava açıldığı zaman hemen savunmayı yazıyorlar
gılama, bu demokratik hukuk devletinde normal işte, yapacakları şey bu ve sonra yargı kararının ge-

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 97