Page 541 - egitim-ve-ogretim-hakki-3

bir şekilde birey aleyhine bozulmadığı, halkın can ve mal güvenliğine
yönelik bu tehlikenin ve tehdidin ortadan kaldırılması, bu riski ber-
taraf etmek üzere gerektiğinde zor kullanma yoluna başvurulmasının
demokratik toplumda zorunlu toplumsal bir ihtiyacın karşılanmasına
yönelik, gerekli, meşru, haklı ve ölçülü bir önlem olduğu; ancak bu şe-
kilde sivillerin yaşam haklarının korunabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
39. Somut olayda şikâyete konu husus ise, yukarıda izah edilen ve
mülki amirlerce sokağa çıkma yasağı kararı alınmasına giden süreçte
ülkenin doğu ve güneydoğusunda yer alan bazı il ve ilçelerde eğitim ve
öğretime ara verilmesinin eğitim hakkını ihlal ettiği iddiası hakkında-
dır.
40. Bilindiği üzere, Anayasamıza göre devletin temel amaç
ve görevi (md.5), demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah,
huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini,
sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınır-
layan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi
ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalış-
maktır. Kişinin maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerek-
li şartlardan biri de kuşkusuz eğitim ve öğrenim hakkının her-
kese sağlanması ve bu hakkın kullanımını sınırlayan siyasal,
ekonomik ve sosyal engellerin kaldırılmasıdır.

41. “Eğitim ve öğrenim” hem bir hak hem de ödev olarak
Anayasanın 42 nci maddesinde düzenlenmiş olup, maddede kim-
senin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı; öğretim
hakkının kapsamının kanunla tespit edileceği ve düzenleneceği; eği-
tim ve öğretim kurumlarında yürütülen faaliyetlerin her ne suretle
olursa olsun engellenemeyeceği kurala bağlanmıştır. 5237 sayılı Türk
Ceza Kanununun 112 nci maddesinde eğitim ve öğretim faaliyeti-
nin engellenmesi suç olarak düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi’ne Ek 1 No’lu Protokol’ün 2 nci maddesinin birin-
ci cümlesinde de benzer bir ifadeyle hiç kimsenin eğitim hakkından
yoksun bırakılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
42. Kamu hizmeti niteliği taşıyan “eğitim”, diğer kamu hiz-
metlerinden farklı olarak Anayasa ve Sözleşme uyarınca doğ-
rudan güvence altına alınmış bir haktır. Eğitim, çok özel bir kamu
hizmeti olarak sadece doğrudan faydaları olan bir hizmet değil, geniş

536 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU