Page 113 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Bahse konu hususlar uluslararası toplumun; göç sorununun, uluslararası dayanışma ve iş bir- Fotoğraf:
liğiyle, göçe neden olan etkenlerle mücadeleyle ve menşe devletlerdeki refahı artırma ça- Sahil Güvenlik
Komutanlığı
balarıyla çözüme kavuşturulabileceğinin farkında olduğunu göstermektedir. Ancak geri itme
uygulamaları bu çağrıları kâğıt üzerinde bırakmaktadır.

İnsan hakları ve iltica hukuku, tüm devletlerin kendi yetki ve hakimiyet alanlarındaki insan-
ların başta yaşam hakkı olmak üzere insan haklarına saygı duymasını ve korumasını gerek-
tirmektedir. Bir ülkenin yetkililerinin, kendi ülkelerinin bayrağını taşıyan gemilerde yaka-
ladıkları ya da ülkeye ait gemilerle kurtardıkları insanlar, kendi hakimiyet ve yetki sınırları
içinde kabul edilir. Kurtarılan ya da yakalanan kişilerin, o devletin bir gemisine bindirilmediği
durumlarda bile, insan haklarına ve uluslararası hukukun yükümlülüklerine uygun biçimde
hareket edilmesi zorunludur. Aynı şekilde bir devletin, resmi görevlilerini, ekipmanlarını, teç-
hizatını, gemilerini, sahil güvenlik botunu ve diğer kaynaklarını insan hakları ihlalleri doğura-
cak eylemler için kullanması uluslararası hukuka aykırıdır.

Uluslararası sözleşmeler, devletlere, denizde tehlike altında bulunan kişiye yardım etme yü-
kümlülüğü getirmektedir. Bu yardım; ilk yardım faaliyetini, yiyecek, içecek ve temel ihtiyaçla-
rın karşılanmasını içerdiği gibi bu kişileri güvenli bir yere teslim etme yükümlülüğünü, insani
muamele yapılmasını, geri göndermeme ilkesine riayet edilmesini, bireysel işlemlere tabi tu-
tulmasını, durumunu açıklama fırsatı tanınmasını, adil ve etkin bir sığınma prosedürüne erişi-
min sağlanmasını da içermektedir. İnsanlar yola çıktıkları ülkelere ya da kendi ülkelerine geri
götürülürken, bu işlemler güvenli ve insan onuruna uygun bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
İnsanların denizde korumasız ve kendi başlarına bırakılması, korumasız bir şekilde geri itilme-
si, botlarının patlatılması, motorlarının alınması veya bozulması, sadece zaruri durumlarda
son çare olarak kullanılan motoru ve yönetme kabiliyeti olmayan can salına terk edilerek de-

111