Page 118 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

“Schengen Sınırlar Tüzüğü”, bölge içinde seyahat edenler için sınır kontrolleri olmadan, uluslararası
seyahat edenler için tek bir devlet gibi kontrol imkanı sağlamaktadır. Değişen göç ve güvenlik po-
litikalarının vize prosedürlerini ve politikasını da değiştirmesiyle ortak bir yaklaşım yakalanabilmesi
amacıyla Tüzük’te zaman içerisinde güncellemeler yapılmıştır. 81

Tüzüğün 3. maddesinde, Tüzük’ün serbest dolaşım hakkını kullanan kişilerin haklarına ve özellikle geri
göndermeme ilkesine ilişkin olarak, uluslararası koruma talep eden kişilerin ve mültecilerin haklarına
halel getirmeksizin, bir üye devletin, iç veya dış sınırlarını aşan herkese uygulanacağı; 7. maddesinde
sınır muhafızlarının özellikle savunmasız kişiler söz konusu olduğunda görevlerini ifa ederken tam
anlamıyla insan saygınlığına saygılı olması gerektiği, görevlerini icra ederken başvuracakları tüm ön-
lemlerin amaçları ile orantılı olması, sınır kontrollerini icra ederken kişilere; cinsiyet, ırk veya etnik kö-
ken, din veya inanç, engellilik, yaş veya cinsel tercihi açısından ayrımcılık gözetmemesi gerektiği; 14.
maddesinde üye devlete girişin kabul edilmemesine ilişkin işlemin iltica hakkına ve uluslararası koru-
maya ilişkin özel hükümlerin uygulanmasına engel olmaması gerektiği, girişin kabul edilmemesinin
sadece girişin kabul edilmemesinin kesin gerekçesini belirten doğrulanmış bir karar ile olabileceği,
kararın ulusal mevzuat ile yetkilendirilmiş bir merci tarafından alınabileceği, buna ilişkin doldurulan
yeknesak formun ilgili üçüncü ülke vatandaşına teslim edilmesi gerektiği, redde ilişkin itiraz hakkı ta-
nınması gerektiği ve üçüncü ülke vatandaşına, ulusal mevzuat uyarınca üçüncü ülke vatandaşı adına
hareket edebilecek yetkili temsilcilerin irtibat noktalarını belirten yazılı bir bildirim yapılması gerektiği
belirtilmiştir.

2008 yılında kabul edilen “Geri Dönüş Yönergesi” (2008/115/EC) ile “gönüllü dönüş”ü teşvik etme
82
amaçlı ortak bir strateji belirlenmiş durumdadır. Yönerge’nin 3. maddesinde “korumasız kişiler”; “küçük-
ler, refakatsiz çocuklar, engelli kişiler, yaşlı insanlar, hamile kadınlar, küçük çocuklu bekâr ebeveynler ve iş-
kence, tecavüz veya psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddetin diğer ciddi türlerine maruz kalmış kişiler” şeklinde
tanımlanmıştır.

Yönergenin 5. maddesinde üye devletlerin Yönerge’yi uygularken çocuğun yüksek yararına, aile
hayatına, kişinin sağlık durumuna dikkat edilmesi ve geri göndermeme ilkesine saygı gösterme-
si; 6(4). maddesinde insani yardım veya diğer nedenlerin yanı sıra kişisel ve ailevi durumunu üye
devletlerin iade kararı vermenin istisnaları olarak göz önünde bulundurması ve sınır dışı kararını
engelleyebilecek koşulları değerlendirme zorunluluğu bulunduğu hususları düzenlenmiştir. 6(5).
madde sığınmacıların durumunda olduğu gibi, ülke topraklarında kalmak için izin talebinde bulu-
nan kişilere, bu talebin sonucunu beklerken orada kalmalarına izin verilebileceğini düzenlemekte-

81 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.europeansources.info/record/regulation-eu-2019-1155-amending-regulation-e-
c-no-810-2009-establishing-a-community-code-on-visas-visa-code/, Erişim Tarihi: 05/09/2021; 2016/399 (AB) Tüzüğünde yapılan de-
ğişik neticesinde konsolide Tüzük için bkz. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02016R0399-20190611;
20 Haziran 2019 tarihli ve 2019/1155 sayılı Tüzük için bkz. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CE-
LEX%3A32019R1155; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
82 “Directive 2008/115/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on common standards and procedures in
Member States for returning illegally staying third-country nationals” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Avru-
pa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32008L0115&q
id=1634279078222; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

116