Page 117 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

şeklinde tanımlanmış, maddede geçen ciddi zarar ise Yönerge’nin 15. maddesinde, “a) ölüm cezasına çarp-
tırılma veya infaz edilme; b) menşe ülkede işkence veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya ceza,
c) uluslararası veya ulusal silahlı çatışma durumlarında ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle bir
sivilin hayatına veya kişiliğine yönelik şahsi ve ciddi bir tehdit” olarak belirtilmiştir. 78

2001 tarihli “Geçici Koruma Yönergesi” (2001/55/EC) ise adından da anlaşılacağı üzere üçüncü ülke-
lerden kitlesel olarak üye devletlere gelen ve ülkelerine geri dönemeyen kimseler için sağlanacak ge-
çici korumaya ilişkin temel standartların oluşturulmasını ve üye devletler arasında külfet paylaşımının
sağlanmasını hedeflemektedir. Avrupa Birliği sığınma mevzuatında geçici korumanın hukuki temelini
bu Yönerge oluşturur. 79

Mülteciler Yüksek Komiserliği geçici korumanın Cenevre Sözleşmesi’nde öngörülen mülteci statüsü-
nün yerini alacak bir şekilde yorumlanmasını değil, kitlesel bir akın durumunda, bu kişilerin başvuru-
ları bireysel olarak incelenene kadar acil korunma ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan, sadece
pratik ve istisnai bir araç olarak görülmesini istemektedir.
80
Yönerge’nin 2. maddesinin (a) fıkrasında geçici koruma, “üçüncü ülkelerden gelen ve kendi ülkelerine geri
dönemeyen yurdundan ayrılmaya zorlanmış kimselerin kitlesel sığınması ya da yakın bir kitlesel sığınma
tehlikesi durumunda, özellikle de sığınma sisteminin bu akınla, etkili işleyişi olumsuz biçimde etkilenmek-
sizin başa çıkamayacağına dair bir riskin bulunması durumunda, ilgili kişilerin ve koruma talep eden diğer
kimselerin menfaatleri doğrultusunda bu tür kişilere acil ve geçici koruma sağlanması için istisnai bir pro-
sedür” olarak tanımlanmaktadır. 2. maddesinin (d) fıkrasında kitlesel sığınma, “yurdundan ayrılmaya
zorlanmış, özel bir ülke ya da coğrafi alandan gelen çok sayıda kişinin, ulaşmaları ister kendiliğinden ister
yardım sonucu olsun örneğin bir tahliye programı aracılığı ile Topluluğa ulaşması” olarak tanımlanmıştır.

Yönerge’de yer verilen tanımlar uyarınca AB üye ülkelerinin maruz kaldığı göç akınının kitlesel bir
sığınma olarak nitelendirilmesi ve geçici koruma rejiminin işletilmesi mümkün görünmemektedir.
Nitekim Yönerge’nin 5. maddesi uyarınca Avrupa Komisyonu’nun bir kitlesel akının varlığını tespit et-
mesi ve Geçici Koruma Yönergesinin kimler için uygulanacağını belirleyen bir öneri hazırlaması, bu
önerinin Avrupa Konseyi’nde nitelikli çoğunlukla kabul edilmesi gerekmektedir.

78 “Directıve 2011/95/EU of the European Parliament and of the Council of 13 December 2011 on standards for the qualification of third-
country nationals or stateless persons as beneficiaries of ınternational protection, for a uniform status for refugees or for persons eligible for
subsidiary protection, and for the content of the protection granted (recast)” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Av-
rupa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/asylum/refugee-status_en
ve https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32011L0095 ; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
79 “Council Directive 2001/55/EC of 20 July 2001 on minimum standards for giving temporary protection in the event of a mass influx of
displaced persons and on measures promoting a balance of efforts between Member States in receiving such persons and bearing the con-
sequences thereof” adlı Yönergeye ilişkin bilgiler ve Yönerge metni için bkz. Avrupa Parlamentosu’nun resmi internet sayfası, https://
eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32001L0055; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
80 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Geçici Koruma Yönergesine ilişkin yorumları için bkz. “UNHCR Annotated Com-
ments on Council Directive 2001/55/EC Of 20 July 2001 on minimum standards for giving temporary protection in the event of a mass influx
of displaced persons and on measures promoting a balance of efforts between Member States in receiving such persons and bearing the
consequences thereof” adlı belge, http://www.unhcr.org/436620152.pdf; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

115