Page 136 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

içinde yaşadığı tutma koşullarının kabul edilemez olduğu, keyfilikle karşı karşıya bulunduğu duygusu
ile genellikle bağımlılık duygusu ve bağlı endişe, ayrıca böylesi tutma koşullarının hiç kuşkusuz kişinin
onuru üzerinde yarattığı sonuçları birlikte ele alan Mahkemenin Sözleşme’nin 3. maddesine aykırı
aşağılayıcı muameleyi oluşturduğu kanaatinde olduğu, ayrıca başvurucunun bir sığınmacı olarak du-
rumuna içkin olan korunmasızlığının çektiği ıstırabın önemini artırdığını belirterek tutulma koşulları
nedeniyle Yunanistan’ın Sözleşme’nin 3. maddesini ihlal ettiğine hükmetmiştir (§233).

Başvurucunun Yunanistan’a vardığından beri yaşadığı aşırı yoksulluk durumunun ihlal oluştuğu id-
diası yönünden yapılan değerlendirme neticesinde ise “Yunanistan makamlarının başvurucunun bir
sığınmacı olarak korunmasızlığını gerektiği şekilde dikkate almadıkları ve kendisini aylarca sokaklarda
geçim kaynaklarından, tuvalet ve banyo erişiminden yoksun ve temel ihtiyaçlarını karşılayacak her-
hangi bir olanağı olmaksızın yaşaması karşısında hareketsiz kaldıkları için sorumlu tutulması gerekti-
ği”, “başvurucunun onuruna saygısızlık gösteren ve şüphesiz bu durumun kendisinde korku, şiddetli
üzüntü ya da çaresizlik uyandırabilecek bayağılık duyguları ortaya çıkaran aşağılayıcı muamelenin
mağduru olduğunu”, “böylesi yaşam koşullarının, başvurucunun içinde kaldığı uzun süreli belirsizlik
ve durumunun iyileşme şansının bulunmaması haliyle birleşerek, Sözleşme’nin 3. maddesi kapsamına
girmesi için gerekli asgari ağırlığa ulaşmış olduğu” kanaatiyle Mahkeme, yaşam koşulları nedeniyle
de Yunanistan’ın Sözleşme’nin 3. maddesini ihlal ettiğine hükmetmiştir (§263).

AİHM, sığınma usulündeki eksiklikler yüzünden Sözleşme’nin 2 ve 3. maddeleriyle bağlantılı olarak
13. maddesinin ihlal edildiği iddiası yönüyle yapılan incelemede, Yunanistan Hükümeti tarafından
ileri sürülen ilk itirazların kabul edilemeyeceğini, Yunanistan makamlarının başvurucunun sığınma
başvurusunu incelemesindeki eksiklikler yüzünden ve başvurucunun sığınma başvurusunun esasının
ciddi bir şekilde incelenmeksizin ve etkili bir başvuru yoluna erişime sahip olmaksızın köken ülkesine
doğrudan ya da dolaylı olarak geri gönderilme tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmasının, Sözleşme’nin
3. maddesiyle birlikte 13. maddesinin ihlalini oluşturduğuna karar vermiştir. Mahkeme kararın-
da, Sözleşme’nin 2. maddesiyle birlikte 13. maddesi bakımından yapılan şikayetlerin incelenmesini
gerekli görmediğini belirtmiştir (§321-322).

AİHM aynı başvurucunun Sözleşme’nin aynı hükümlerini Belçika’nın da ihlal ettiği iddiası üzerine yap-
tığı incelemede, Belçika tarafından başvurucunun Yunanistan’ın sığınma usulündeki eksikliklerden
kaynaklanan risklere maruz bırakılarak Sözleşme’nin 2 ve 3. maddelerinin ihlaline neden olunduğu,
Belçika makamlarının, Yunanistan’daki sığınma usulünün fazlasıyla eksik olduğunu, sığınma başvuru-
sunun Yunanistan makamları tarafından ciddi bir şekilde incelenme ihtimalinin çok az olduğunu ve
kendisinin köken ülkesine gönderilme tehlikesi altında bulunduğunu bildikleri iddiası bakımından
başvurucunun ülke dışına çıkarıldığı tarihte Belçika makamlarının sığınma başvurusunun Yunanistan
makamları tarafından ciddi biçimde incelenmesi için hiçbir güvenceye sahip olmadığını bildikleri ya
da bilmeleri gerektiği, Belçika makamlarının başvurucunun naklini reddetme vasıtalarına da sahip
olduğunu, Belçika makamlarının işinin, başvurucuya Sözleşme standartlarına uygun davranılacağını
varsaymakla yetinmemek, aksine ilk olarak Yunanistan makamlarının sığınma mevzuatını pratikte na-
sıl uyguladıklarını teyit etmek olduğu, Belçika makamları bunu yapmış olsalardı, başvurucunun yüz
yüze geldiği tehlikenin gerçek ve 3. maddenin kapsamına girecek kadar yeterince bireysel olduğunu

134