Page 156 - 6. yılında ombudsmanlık web

Kamu Denetçiliği Kurumu’nun başvuru almaya başlamasının üzerinden geçen altı
yıl Kuruma ilişkin bazı değerlendirmeleri yapmayı mümkün kılacak nitelikte bir süre-
dir. Bu değerlendirmeler için Paris İlkeleri olarak ifade edilen “İnsan Haklarının Ge-
1
liştirilmesi ve Korunması İçin Kurulan Ulusal Kuruluşların Statüsüne İlişkin İlkeler”
yol gösterici olabilecektir. Paris İlkeleri’nde bu tür kurumların ne tür görevleri yerine
getirdiği, oluşumunda ne gibi ilkelere dikkat edilmesi gerektiği ve işleyiş biçimleri
düzenlenmiş; bireysel olarak başvurulabilen ve bu bakımdan yargıya benzer bir yetki
kullanan kurumlar bakımından da ek ilkelere yer verilmiştir. Paris ilkelerinde dikkat
çekici iki temel ilke bağımsızlık ve çoğulculuk ilkeleridir. Bu tür kurumların hem olu-
şumunda, hem de işleyişinde bağımsız hareket edebilmesi ve özellikle sivil toplumun
kurumun hem oluşumunda hem de işleyişinde etkili olması, sivil toplum, üniversiteler,
parlamento gibi çeşitli aktörlerle ilişkilerinin olabildiğince geliştirilmesi kurumların
işlevlerini yerine getirebilmeleri açısından son derece önemlidir.
Öncelikle, birbirine yakın tarihlerde kurulan ve önce Türkiye İnsan Hakları Kurumu,
daha sonraki adıyla Türkiye Eşitlik ve İnsan Hakları Kurumu ile karşılaştırma yapıldı-
ğında hem kurumsallaşma, hem de başvurusu sayısı ve bilinirlik bakımından Kamu
Denetçiliği Kurumu’nun önemli bir gelişme sağladığını belirtmek gerekir.
Bu tür kurumların işleyişinin değerlendirilmesinde çok çeşitli unsurlar dikkate alı-
nabilecektir. Tüm etkenlerin değerlendirilmesi daha geniş bir çalışmayı gerektirmekle
birlikte özel önemleri nedeniyle şu unsurlara değinilmeye çalışılmıştır:

a. Kuruma ilişkin toplumsal algı ve bu doğrultuda Kurum’a yapılan başvurula-
rın sayısı ve yıllara göre dağılımı ile başvuru konuları

b. Başdenetçi Dönemlerine Göre Farklılık Olup olmadığı; Dostane çözüm/Tav-
siye Kararı Oranı ve Uyma Oranı (Bu Kapsamda hukuka aykırılık/hakkaniyet

c. Özel raporların konuları

d. Kararların ve Kararlara Uyup Uyulmadığının Açıklığı/Şeffaflığı

a. Başvurular
Kuruma yapılan başvuru sayısının yıllar içinde önemli bir artış göstermesi, Kuru-
mun tanınırlığının göstergelerinden biridir. Bununla birlikte, sayılar değerlendirilirken
idare hukuku alanında benzer durumları içeren seri başvuru ihtimalinin yüksek olması

1 BM İnsan Hakları Komisyonu’nun 3 Mart 1992 tarihli 1992/54 sayılı ve B.M. Genel Kurulu’nun 20
Aralık 1993 tarihli 48/134 sayılı kararlarıyla kabul edilmiştir.

154 14 ŞUB A T 2019