Page 160 - 6. yılında ombudsmanlık web

Şikâyet Konusu veya Alanı 2016 Yılı 2017 Yılı 2018
Engelli hakları 104 129 117

Nüfus, vatandaşlık, mülteci ve sığınmacı hakları 21 99 208
Sosyal hizmetler 58 78 106
Ailenin korunması 17 77 59
Gıda, tarım ve hayvancılık 20 68 78
Bilim, sanat, kültür ve turizm 15 56 59
Kadın hakları 8 26 31

İstatistiklerin eksik göstergeler içermesine karşılık Kurum’a yapılan başvurular
ile Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvuru ve
ihlal konuları karşılaştırıldığında odaklanılan konuların farklılaştığı görülür. Adil yar-
gılanma dışında kalan konuların KDK’nın önüne gelmesi mümkün olmasına karşılık,
Türkiye’de ihlale konu olan mülkiyet hakkı, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı,
ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı gibi konularda az başvuru yapıldı-
ğı anlaşılmaktadır. AYM ve AİHM yolunun çok uzun sürelerde sonuçlanan ve maliyeti
yüksek, kimi zaman bu uzun süreler nedeniyle etkili olmayabilen yollar olduğu dü-
şünüldüğünde ihlal kararı verilen konularda öncelikle KDK’ya başvuru yapılması çok
daha etkili bir yol olabilecektir. Adli istatistiklere göre 2017 yılında açılan dava sayı-
sının 815.000 civarında olduğu ve son yedi yılda bu rakamın en az 530.000 civarında
olduğu da dikkate alınmalıdır. Mahkemeler ile KDK’ya yapılan başvurular arasındaki
bu nicel ve nitel farkın neden kaynaklandığı ve Kuruma ilişkin toplumsal algı gibi et-
kenler değerlendirilmeli; bu tür ihlallerin baştan önlenmesi bakımından Kurum daha
etkili hale getirilmelidir.

b. Kurumun altı yılında dönemsel farklar

Ombudsmanlık kurumlarında ombudsmanın kişiliği ve toplumdaki imajı önemli bir
faktör olarak görülür. Diğer yandan başdenetçinin mahkemelerden farklı olarak hak-
kaniyet denetimini içeren bir denetim yapması, başdenetçinin yaklaşımındaki farkın
kararlara daha fazla etki etmesine yol açar. Kurumun altı yıllık deneyimi içinde usul
kurallarını daha katı uygularken sonrasında daha esnek uygulamaya başladığı ve bu
anlayışın ombudsmanlık kurumu açısından daha uygun olduğu söylenebilir. 2017 yılın-
da dostane çözüm yolunun getirilmesi ve bu doğrultuda karar verilmesine yer olma-
dığına karar verilmemesi, yine örneğin kadına karşı şiddet vakalarında koruma tedbiri

158 14 ŞUB A T 2019