Page 162 - 6. yılında ombudsmanlık web

nılma ihtimali ile kararların Kurumun tanınırlığını ve güvenirliğini de artırabileceği
dikkate alınmalıdır. Diğer yandan, bağlayıcı karar vermeyen Kurumun hangi idarelerin
kararlara uyduğu, hangilerinin uymadığı yayımlaması da kararlara uymama oranını
düşürebilecek caydırıcı bir etkendir. Ayrıca, kamuoyu adına yapılan bu denetimin so-
nuçlarının bilinmesi de şeffaflığın bir parçasıdır. Kurum altı yıl içerisinde bir defa bu
şekilde bir liste yayımlamış, bir daha bu yola gitmemiştir. Uyan/uymayan idarelere
ilişkin istatistiğin her yıl tutulması ve kurumlar açısından karşılaştırılması son derece
önemli bir veridir; bu veriler idareler açısından iyileştirmeler yapmak veya uygulama-
da değişikliğe gitme gerekliliği açısından diğer denetim mekanizmaları açısından da
önemli bir gösterge olabilecektir. Diğer yandan, bu tür veriler Kurumla ilgili yapılacak
akademik çalışmaların zenginleşmesine ve bu şekilde Kurumun gelişimine katkıda
bulunabilecektir.

Bunların dışında, Kurum’un çoğulcu biçimde sivil toplum ile ilişkilerini güçlendir-
mesi kurumun gücünü artırması ve siyasi anlamda bağımsızlığı konusunda ikna edici
olması açısından son derece önemlidir. Belli konularda (örneğin engelli hakları) karar
alma sürecinde sivil toplum örgütlerinin görüşünün alınması, sivil toplum örgütlerin-
ce hazırlanan raporlara atıf yapması ve bu görüşlere/raporlara kararlarda yer vermesi
iyi bir uygulamadır. Yine kararlarda dünyadaki olumlu örneklere yer verilmesi idare-
lere yol gösterici olabilmek adına önemli –ve mahkemelerden farklılaşan- bir unsur
olabilecektir. Diğer yandan, yine mahkemelerden farklı olarak Türkiye’nin taraf olduğu
uluslararası sözleşmeler ile BM’nin sözleşmelerle ilgili kurulan ve başvuru yapılabi-
len Komitelerinin kararlarına daha fazla atıf yapması idarelere ve mahkemelere yol
gösterici olabilecektir. Bunun sağlanabilmesi için üniversiteler ile işbirliği yapılması
ve belli konularda uzmanlaşmış Danışma Kurulları oluşturulması kararların niteliğini
artırabilecektir.
Kurum kararlarında dikkat çekici unsurlardan biri de Kurumun mevzuat değişikliği
yönünde tavsiye kararı verebilmesidir. Özellikle seri başvuru gelmesine yol açan ve
uluslararası sözleşmelere, anayasaya ya da hakkaniyete aykırı normlardan kaynak-
lanan tavsiye kararları önemli bir değişikliğe yol açabilecek kararlardandır. Bununla
birlikte, 2017 Anayasa değişikliklerinden sonra Bakanlıkların kanun tasarısı taslağı
hazırlama olanağının kalkmasıyla birlikte kararın tarafı olan idarelere yasa değişikliği
gerektiren tavsiye kararı verilmesi anlamlı değildir. Oysa, bir yasadaki mevzuata ya da
hakkaniyete aykırılık durumunun tespit edilmesi son derece önemlidir ve bir şekilde
bu tür tavsiye kararlarının meclise ulaştırılmasını ve mecliste görüşülmesini sağlaya-
cak bir mekanizmanın geliştirilmesi gerekir. Karma Komisyon görüşmelerinde Kurum
bu tür durumları milletvekilleri ile paylaşabilecekse de bu yol etkili bir yol değildir. Bu

160 14 ŞUB A T 2019