Page 35 - 6. yılında ombudsmanlık web

kurumun da ihdası, temel hakların korunması bakımından devrim niteliğinde gelişme-
lerdir. Bu hak arama yolları daha etkili şekilde kullanıldıkça ve uygulandıkça bunların
ülkemiz için ne kadar büyük kazanım oldukları çok daha iyi anlaşılacaktır.

Hiç kuşkusuz hak arama yollarının amacı, haksızlığın giderilmesi ve adaletin sağ-
lanmasıdır. Başka bir ifadeyle hak arama yolları etkili olduğu müddetçe bir anlam
ifade eder. Bu etkililiğin iki temel şartı vardır. Birincisi, başvuruların makul bir süratle
sonuçlandırılması gerekir. Başvuruların uzun süre sonuçlandırılmaması, başlı başına
adil yargılanma hakkının ihlaline neden olabilmektedir. İkinci olarak, başvuru hakkın-
da karar veren merciin kararının gereğinin yerine getirilmesi de etkililiğin önemli bir
şartıdır.

Anayasa Mahkemesi, tüm zorluklara rağmen, 2012 yılından bu yana bireysel baş-
vuru yolunun etkili olduğunu göstermiştir. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
(AİHM), bireysel başvurunun etkili bir iç hukuk yolu olduğunu her fırsatta vurgulamış,
en son geçen hafta açıkladığı kararlarında da bunu bir kez daha teyit etmiştir.
Bu kararlarda AİHM 2015 yılı sonunda uygulanmaya başlanan sokağa çıkma yasakları-
na ve bu kapsamda yürütülen operasyonlara ilişkin olarak yapılan başvuruları iç hukuk
yollarının tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemez bulmuştur. AİHM bu kararlara
konu şikâyetlerin Anayasa Mahkemesinde de derdest olduğunu belirtmiş ve bu şikâ-
yetlerin öncelikle Anayasa Mahkemesince incelenmesi gerektiğine karar vermiştir.
5
Böylece bazı kesimlerin Türkiye’de bireysel başvuru yolunun etkisiz olduğu yönündeki
çabaları bir kez daha başarısızlığa uğramıştır.

Değerli katılımcılar,
Gerek ombudsmanlık kurumunun gerekse bireysel başvuru yolunun etkili bir şekil-
de çalışması, ülkemizde temel hak ve hürriyetlerin korunması ve standardının yüksel-
tilmesi bakımından hayati derecede önem taşımaktadır. Burada da sorumluluk sadece
bu kurumlara değil, kararları uygulamak ve muhtemel ihlalleri önlemekle yükümlü
olan herkese düşmektedir.

Son olarak, Kamu Denetçiliği Kurumunun da Anayasa Mahkemesinin de ülkedeki
tüm hak ihlallerini tek tek ortadan kaldırma imkânı yoktur. Burada hak arama yol-
larının objektif amacı üzerinde özellikle durulmalıdır. Bu amaç, her bir şikâyette ve

5 Ömer Elçi/Türkiye, B.No: 63129/15, 7 Şubat 2019; Ahmet Tunç ve Zeynep Tunç/Türkiye, Ahmet
Tunç ve Güler Yerbasan/Türkiye, Başvuru no: 4133/16 ve 31542/16, 7 Şubat 2019.

14 ŞUB A T 2019 33