Page 122 - kdk-sempozyum-1

3.2- Emsal Kurumların Pratikleri

İngiltere Parlamento Komiserinin izlediği usul;

“ Bir milletvekili, bir şikâyet alır almaz bunu Parlamento Komiserine iletip ilet-
meyeceğine karar verir. İlettiği takdirde önce sorunun kendi yetki alanına girip
girmediğini inceler; yetkisiz ise durumu milletvekiline bildirir. Kendisini yetkili
görürse hemen soruşturmaya başlar; soruşturma üç aşamaya ayrılabilir:

- Birinci girişimde, şikâyet olunan dairenin sekreteri ile ilişki kurulup, yakınılan
konu bildirilip, görüşü ve cevabı alınmakta, böylece olay hakkında tam bir bilgi
sahibi olunmaktadır.

- İkinci girişimde, idareden ilgili dosyalar getirtilip, gerekli görülen her türlü bilgi
alınıp; gerekirse yerinde inceleme, araştırma ve soruşturma yapılarak, ilgili per-
sonel sorguya çekilmektedir. Kraliyet imtiyazı (privilege de la courrronne) kuralı
uyarınca resmi belgelerin ve dokümanların bildirilmesine, incelenmek üzere ve-
rilmesine getirilen sınır ve kayıt Ombudsmana uygulanamaz. Sadece hükümet
görüşmelerine ve bakanlık komitelerinde geçen konuşmalara ilişkin bilgiler bil-
dirilmeyebilir. Böylece görüşmeler sırasında memurların tutum, davranış, fikir ve
düşünce bağımsızlığı (independance d’esprit) sağlanmak istenmiştir. Bu kayıt dı-
şında, milli savunma sırrına dahil veya kamu yararına aykırı bile olsa her türlü do-
kümanların incelenmesi için tanınan bu serbestlik Parlamento Komiserinin faali-
I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
yetlerini, deliller ile sıkı sıkıya bağlı olan yargıçların faaliyetlerinden ayırmaktadır.
- Son girişimde; araştırma ve soruşturma sonucunda bir rapor hazırlanıp ilgi-
li parlamentere, o dairenin sekreterine, kendilerinden yakınılan görevlilere ve
Avam Kamarası’na birer nüsha verilmektedir. Bu raporda öz olarak, incelemenin
sonunda bir kötü idare hali görülüp görülmediği; görüldü ise bu kötü idare hali-
nin şikâyetçiye bir haksızlık ve adaletsizlik yapılması sonucunu verip vermediği
belirtilir. Şikâyet eden şahıs raporu basına açıklayabilir. Komiser sene sonunda,
yaptığı çalışma ve faaliyetleri, bunların sonuçlarını içeren bir genel raporu parla-
mentonun her iki dalına da sunar. Gerekirse kısmi ara raporları ya da çok değişik
ilginç olan durumlarda özel raporlar da düzenleyebilir. Avam Kamarasında, Ko-
miserin raporunu değerlendirmek için özel bir komite (select committee) kurul-
muştur. Bu komite raporu inceler ve Avam Kamarasına bilgi verir. 5

5. OYTAN, Agm., ss.201-202

122 KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU