Page 99 - kdk-sempozyum-1

ları Kurumu’nun, görevleri ile ilgili raporlar hazırlama ve bu raporları TBMM’ye
sunma görevi ile Kamu Denetçiliği Kurumu’nun yürüttüğü faaliyet ve önerilerini
kapsayan yıllık bir rapor hazırlayarak TBMM’ne sunma görevi de örtüşmektedir.
Böylece Komisyon ve İnsan Hakları Kurumu ile Kamu Denetçiliği Kurumu’nun
idare üzerinde siyasal denetim ve kamuoyu denetimini sağlama işlevlerinin de
örtüştüğü söylenebilir.
Ancak şu husus dikkat çekicidir: Gerek TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyo-
nu ve gerekse İnsan Hakları Kurumu, insan hakları ihlallerini herhangi bir kimsenin
yapacağı şikayet ve başvuru üzerine ya da re’sen araştırma ve inceleme yetkisine
sahip iken, Kamu Denetçiliği Kurumu böyle bir araştırma ve incelemeyi ancak
ilgilinin başvurusu üzerine yapabilecektir. Bir başka anlatımla, Kamu Denetçiliği
Kurumu’nun bir hak ihlalini re’sen araştırma ve inceleme yetkisi bulunmayıp; Ku-
rum, usulü 6328 sayılı Kanunun 17 vd. maddelerinde düzenlenmiş olan bir baş-
vuru üzerine harekete geçebilecektir. Bu başvuruyu ise, herhangi bir kimse değil,
ancak idarenin bir işlemi ya da eylemi nedeniyle hakkı ihlal edilmiş olan kişi
yapabilecektir. Zira; 6328 sayılı Kanunun 17/4. maddesine göre Kuruma başvuruda
bulunulabilmesi için, öncelikle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda ön-
görülen başvuru yollarının tüketilmiş olması zorunludur. 2577 sayılı Kanunda ise,
10 uncu maddede iptal davasına konu olabilecek bir işlemin tesisi için idareye
başvuru, 11 inci maddede tesis edilmiş olan bir idari işleme karşı dava açmadan
önce yapılabilecek bir ihtiyari başvuru yolu ve nihayet 13 üncü maddede bir idari
eylem nedeniyle ihlal edilen hakkın yerine getirilmesi istemiyle tam yargı davası
açılmadan önce yapılacak zorunlu idari başvuru düzenlenmiştir. Kuruma başvuru
için tüketilmesi zorunlu olan bu başvuruları yapabilecekler ise, ancak idarenin
tesis edeceği bir işlemde doğrudan menfaati olanlar ya da bir idari işlem ya da
eylem nedeniyle doğrudan bir menfaati ya da hakkı ihlal edilenlerdir. Özetle,
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun insan haklarının korunması ile ilgili olarak sahip
olduğu görev ve yetkiler, daha ziyade bireysel nitelikteki ihlallerin önlenmesine
yöneliktir. I. Uluslararası Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Sempozyumu
Diğer yandan, 6328 sayılı Kanun, bir idari davaya konu yapılabilecek olmakla bir-
likte aynı zamanda Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından da incelenebilecek ve
değerlendirilebilecek olan idari işlem ve eylemler için idari dava açılmadan önce
yeni bir ihtiyari başvuru yolu ihdas etmiş ve Kamu Denetçiliği Kurumu’nu da bu
başvuruyu karara bağlamakla görevli kılmıştır. Şöyle ki; 6328 sayılı Kanunun 17/8.
maddesine göre, Kamu Denetçiliği Kurumu’na dava açma süresi içinde yapılmış

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU 99