Page 100 - kdk-sempozyum-3

Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla başlarım. Sayın Başkan, ekse-
lansları, hanımefendiler ve beyefendiler. Yüce Allah’a ve size bu Sem-
pozyumda karşınızda konuşma fırsatı için teşekkür ederim. İran İslam
Cumhuriyeti Genel Teftiş Kurumu, GIO’nun yasal statüsü ve rolünden
bahsetmekten son derece memnunum.
Farsça’dan İngilizce’ye sözlü çeviri olmadığı için, iletişimden kaynak-
lanabilecek bazı sorunlardan dolayı özür dilerim. Sunumuma devam
edeceğim.

Kurumumuzu tanımanız ve tecrübe paylaşımı için, İran İslam Cumhu-
riyeti Genel Teftiş Kurumu, GIO’nun yasal statüsü ve rolünden ve idari
sisteminden bahsetmekten memnuniyet duyuyorum. İran’daki teftiş,
soruşturma ve gözetim rejimi anayasa devrimi sonrasında kurulmuş-
tur. 1929’da, Parlamento’nun ulusal istişare asamblesi Ulusal Teftiş Ku-
rulu’nun kurulmasını onayladı. Daha sonra, 1934’te, adı Ulusal Genel
Teftiş Kurumu olarak değişti. Bir süre sonra, Teftiş Genel Müdürlüğü,
ülkenin idari ve yargı dairelerini teftiş etmesi amacıyla Adalet Bakanlı-
ğı bünyesinde kuruldu. 1954’de, Teftiş Genel Müdürlüğü’ne yardımcı
olması için Yüksek Denetleme Kurumu kuruldu. 1958’de, yerini Krali-
yet Teftiş Kurumu aldı. 1979’da, İran İslam Cumhuriyeti’nin zaferinin
ardından, GIO kuruldu ve diğer benzeri kurumlar, Devrim Yüksek Kon-
seyi tarafından GIO çatısı altında birleştirildi. İran Anayasasının onayı
ile GIO, ulusal teftiş kurumu sonrasında 174. Madde temelinde çatı
kurum olarak yetkilendirildi.

Kıymetli konuklar ve değerli katılımcılar, İran GIO kurumunun, om-
budsmanlık, vatandaş haklarının korunması, koruyucu tedbirler ile
vatandaşların hakları, ekonomik ve idari yolsuzluklarla mücadele ko-
nusundaki sorumluluğuna değinmek isterim. Aynı zamanda, re’esen
kurumun özel yargı yetkisini de ele almak isterim. Sözlerime son verir-
ken, GIO’nun işlev ve görevlerine değineceğim.
GIO’nun hukuki statüsü ile başlamak gerekirse, İran Anayasası’nın 174.
Maddesi ile gözetleme görevleri itibariyle Adalet Bakanlığı’nın himaye-
si altında kurulmuştur. Amacı, kamu kurumlarının kanuna uygun bir
şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bu açıdan, İran Parlamentosu GIO Yö-
netmeliği ve kurallarını kurulduğu yıl olan 1981’de onamıştır. Bu Yönet-
melik ve kurallarda, 1996 ve 2008’de ve en son da 2014’de değişikliğe
gidilmiştir.

98 | III. ULUSLARARASI OMBUDSMANLIK SEMPOZYUMU