Page 134 - soma rapor 30122014

hasılat kira sözleşmesinin bir türü olduğunu açıkladıktan sonra bu sözleşmeyi aşağıdaki şekilde

tanımlamıştır.

“...Burada öncelikle Borçlar Kanunu'nun hasılat kirasına ilişkin hükümlerinden söz
etmek yerinde olacaktır.

Hâsılat kirası, hâsılat veren bir mal veya hakkın kullanılmak, semerelerinden
yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya

devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Başka bir deyişle, hâsılat kirasında kiralayan hasılat
getiren bir malı ya da hakkı, kiracının bu mallın semeresinden yararlanmasını da içerecek

şekilde kiralamaktadır. Hâsılat kirasının konusunu hâsılat getiren bir taşınır veya taşınmaz

yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. Görülüyor ki, hasılat kirasında işletmenin verim
kabiliyetinin olması önemlidir. Hasılat kirasında, kiracının gayesi semere elde etmek

olduğundan, bu istihsali yapabileceğine dair kiralayan tarafından bir teminat verilmese bile,
aktin muhtevasında böyle bir teminatın var olduğu kabul edilir ve üretimdeki düşüklük kural

olarak ayıp sayılır.

Aslında Borçlar Kanunu'nun hasılat kirasına ilişkin hükümleri içinde adi kira

sözleşmelerine dair BK m.250'de olduğu gibi "kiralanan, kiralama müddeti zarfından kiracının
bir kusuru olmaksızın akitten maksut olan kullanılmak mümkün olmayacak veya ehemmiyetli

surette azalacak bir hale düştüğü takdirde kiracı, ücretten mütenasip bir miktarın tenzilini talep

edebileceği gibi; ayıp münasip bir müddet zarfından bertaraf edilmezse, akti dahi feshedebilir.
Kiralayan, kendisinin bir kusuru olmadığını ispat edemez ise tazminat ile mükellef olur"

şeklinde bir hüküm yoktur. Fakat BK m.273 uyarınca "kiralayan, kira müddeti zarfından

icrasına zaruret hasıl olan tamiratı kiracı tarafından ihbar edilir edilmez masrafı kendisine ait
olmak üzere yapmaya mecburdur". Bu hükümle amaçlanan kiracıya kullanmak ve işletilmek

üzere bırakılan işletmenin devamlılığını sağlamaktır. Buna göre hasılat kirasında da sürekli
borç ilişkisi doğuran kira sözleşmesi devam ettiği sürece kiralayan, kiralananı kullanmaya ve

işletmeye elverişli halde bulundurmak, işletmenin bu durumunu korumak ve ortaya çıkan bütün
engelleri kaldırmak zorundadır. Bütün bu anlatılanlardan sonra kısaca belirtmek gerekirse,

hasılat kirasında işletmenin verimliliğinde hem kiracının hem de kiralayanın ortak borcu ve

ortak menfaati vardır…”

6098 sayılı Kanunun ürün kirasını düzenleyen 357 nci maddesi ile 818 sayılı Kanunun
hasılat icarının tarif edildiği 270 inci maddesi benzer hükümler içerdiğinden, yukarıda bahsi

120