Page 160 - soma rapor 30122014

yapısı sağlanmaya çalışılmıştır. Tüm bunlar, ne sıklıkla yerine getirilirse getirilsin İş Teftiş

Kurulu tarafından gerçekleştirilen ve işyerinin denetim anındaki durumunu ortaya koyan
teftişlerden sonraki süreçte de iş sağlığı ve güvenliği kurallarının uygulanmasını temin adına

işverende ve işçide otokontrol sisteminin oturtulmasına hizmet etmektedir.

Diğer yandan, devlet çalışma hayatına ilişkin mevzuatın uygulanmasını temin noktasında

gerek Anayasa’nın gerekse yasaların kendisine yüklediği kontrol ve denetim görevini etkin bir
şekilde yerine getirmek zorundadır. İş sağlığı ve güvenliği yönünden ilgili mevzuatın gerektiği

gibi uygulanıp uygulanmadığının denetimi sadece yeterli sayıdaki müfettiş istihdamından da
geçmemektedir. Söz konusu denetimin gereği gibi yapılması, denetim esnasında gerekli bilgi

ve tecrübe birikimine sahip olunmasını ve faaliyetin türü ve boyutuna göre denetimin yeterli

zaman harcanarak gerçekleştirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Ancak işkolları itibariyle her faaliyet, iş sağlığı ve güvenliği yönünden aynı derece risk
ve tehlike potansiyeline sahip değildir. İş kazalarının en çok yaşandığı sektörlerden olan kömür,

metal ve inşaat işkolu sektörlerinin diğer işyerlerinden farklı teknik bilgi birikim ve deneyime

sahip kişilerce denetlenmesi gerekmektedir. Devletin bu sektörlerde denetim yoluyla kendini
daha sık göstermesi, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymayanlar hakkında caydırıcı

yaptırımları zaman geçirmeksizin uygulaması gerekmektedir. Özellikle ülkemizde iş güvenliği
kültürünün gelişmemiş olduğu ve iş kazalarının büyük çoğunluğunun önlenebilir nitelikte

olduğu gerçeği karşısında, Devletin koyduğu kuralların takipçisi olması, söz konusu iş

güvenliği kültürünün yerleşmesine büyük katkı sağlayacaktır.

Elbette iş teftişi vasıtasıyla yapılacak denetim; çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği

yönünden tamamıyla kurallara uygun hale getirilmesini tek başına temin edemeyecektir.
Nihayetinde iş müfettişleri tarafından yapılan denetimler ne kadar sık olursa olsun, yapılan

tespitler işyeri ve çalışma koşullarının denetim anındaki fotoğrafını çekmekten ibaret kalacaktır.
İş müfettişlerince yapılan değerlendirme bir dış değerlendirme sürecidir ve madencilik gibi

oldukça dinamik koşulları olan bir sektörde ocak güvenliğinin bu denetlemelere dayandırılması
mümkün değildir. Denetim anında tespit edilen ve giderilen eksiklik ve aykırılıkların,

denetimden sonraki süreçte tekrar etmemesinin garantisi, önce işverenin ve daha sonra o

işyerinde çalışan işçinin iş güvenliği algısının yüksekliğine bağlıdır.

Nitekim İş Teftiş Kurulu tarafından 2012 yılı maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği

teftişleri genel değerlendirme raporunda, ilk aşamada gaz izleme sistemlerinin kurulması, alev
sızdırmaz ekipman kullanımının sağlanması gibi iyileştirmelerin yapıldığı bazı işyerlerinde

ikinci aşamada, bu iyileştirmeleri etkisiz kılan uygulamaların görüldüğünden bahsedilmiştir.

146