Page 165 - soma rapor 30122014

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ

Ülkemiz, iş kazası ve meslek hastalığının en çok yaşandığı ülkelerden birisidir. İş kazası

ve meslek hastalıkları sayısının yüksekliği kadar, söz konusu iş kazaları sonucu gerçekleşen

ölüm oranları da oldukça fazladır. Özellikle madencilik ve inşaat işkolunda yaşanan kazalarda
gerçekleşen can kaybı sayıları gelişmiş ülke istatistiklerinin çok üzerindedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de her gün ortalama 172

iş kazası yaşanmakta; bu kazalarda ortalama 4 işçi yaşamını yitirirken, 6 işçi sürekli iş göremez

hale gelmektedir. Aynı verilere göre, 2013 yılında 1.235 olan işçi kazası ölümleri, Soma maden
kazasının ardından, 2014 yılının yalnızca ilk beş aylık döneminde (Ocak-Mayıs) 700’ü aşmış

olan can kaybı sayıları gelişmiş ülke istatistiklerinin çok üzerindedir.

Türkiye’de son 30 yılda (1983- 2013) maden ocaklarındaki kazalarda 1.378 maden işçisi

yaşamını kaybetmiş olup, daha 2014 yılının ilk beş ayında bu kayıp sayısının 1.800 dolaylarına
yükseldiği anlaşılmaktadır. Bunun dışında ölümlü maden kazalarında ve kayıplarda dünya

örneklerinin tersine gözlenen büyüme eğilimi son derece endişe vericidir.

Özellikle madencilik sektöründe, 17 yıllık dönemde (1991-2008) yapılan bilimsel

araştırmalarda; iş kazaları ve meslek hastalığı nedenleriyle toplam 2.554 maden işçisinin
yaşamını kaybettiği (yılda 142 kişi), 13.087 kişinin ise sürekli iş göremez hale geldiği

açıklanmıştır.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan yasal ve kurumsal düzenlemelere

rağmen iş kazası sayılarında bir azalma olmaması, meselenin sadece yasal ve kurumsal
düzenlemelerle çözülemeyeceğini, etkin uygulamanın da sağlanması gerektiği gerçeğini ortaya

koymaktadır.

İş kazası ve meslek hastalıklarının temelinde yatan nedenler çok çeşitli olmakla birlikte,

yapılan araştırmalar iş kazalarının çok büyük bir oranının önlenebilir nitelikte olduğunu

göstermektedir. İş kazalarının önlenebilir nitelikte olması ise, denetim ve insan faktörünün
önemini ön plana çıkarmakta, bu da iş kazalarının önlenmesi konusunda bir davranış

düzenleyicisi olarak kabul edilen güvenli davranış kültürünü gündeme getirmektedir.

151