Page 210 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Rapor çalışması kapsamında yapılan saha ziyaretlerinde, bu merkezlerde sunulan
hizmetler ve yürütülen faaliyetlerin diğer ülkelere örnek teşkil edecek düzeyde yüksek
standartlara sahip olduğu; Suriyelilerin ise, GBM’lerdeki fiziki şartlardan ve sunulan
hizmetlerden genel anlamda memnun oldukları görülmüştür. Öte yandan özellikle
çadırkentlerde kalanların mahremiyet alanına tam olarak sahip olamadıkları görülmüş;
bu durumun gerçekleşen evlilikler sonucunda daha da zorlaştığı öğrenilmiştir.
Ayrıca ziyaretlerde, çadırkentlerde yaşayan Suriyelilerin banyo ve tuvalet ihtiyaçlarını
karşıladıkları yapıların, bazı çadırkent sakinlerine uzak olduğu, bu nedenle kimi zaman
sıkıntılar yaşandığı ifade edilmiş; buna mukabil, kamp yöneticilerinin özellikle yaşlı
ve engelliler açısından bu konuya ayrı bir hassasiyet gösterdikleri ve bu konularda
yapılan talepleri dikkatle değerlendirdikleri gözlemlenmiştir. Bu hususlara ilaveten,
çadırkentlerde kullanılan çadırların belli bir kullanım süresinin olduğu ve zaman içinde
yıpranmaya bağlı olarak yenileriyle değiştirilmeleri gerektiği öğrenilmiştir.

Diğer taraftan GBM’ler kısa vadede son derece memnuniyet verici olsa da orta ve
uzun vadede kamplar doğal olarak “tecrit” hayatına dönüşmekte olup, bu durumun
gelecekteki uyum çalışmaları için de bir sorun teşkil edebileceği düşünülmektedir. Ayrıca
GBM’lerde bütün hizmetlerin ve ihtiyaçların karşılanmasının getirdiği bir rehavet ve
tembelleşme de söz konusu olabilmektedir. GBM’lerde 3-4 yıldan fazla süredir yaşayan
ama dış dünya ile neredeyse hiç irtibatı olmayan çok ciddi bir nüfus söz konusudur.
Bu bağlamda kamp dışında kalanların toplumla iletişimi doğal olarak çok daha üst
düzeydedir ve değerlidir. Söz konusu hususlara ilaveten GBM’lerde yaşayan Suriyeliler
ile şehir merkezlerinde yaşayan Suriyelilerin sayıları dikkate alındığında bu merkezlerde
hangi Suriyelilerin, ne kadar süre boyunca kalabileceği hususu tekrar önemli bir nokta
olarak karşımıza çıkmaktadır.

Geçici Koruma Yönetmeliği incelendiğinde, Yönetmeliğin “Geçici Barınma Merkezlerine
sevk işlemleri” başlıklı 23’üncü maddesinin birinci fıkrasında, bahse konu yabancıların,
AFAD tarafından bildirilecek kapasite bilgisi de göz önünde bulundurularak, sevk
merkezinden doğrudan veya illere yerleştirildikten sonra, valiliklerle eşgüdüm içerisinde
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nce uygun görülecek Geçici Barınma Merkezine en
kısa sürede yönlendirileceğinin; ikinci fıkrasında ise, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
tarafından belirlenen Geçici Barınma Merkezine sevk yapılırken, yabancının talebi,
ailevi durumu ve özel ihtiyaç sahibi olup olmadığı gibi hususların göz önünde
bulundurulacağının ifade edildiği; fakat bu konuda detaylı açıklama yapılmadığı, keza bu
merkezlerde kalma süresinin de belirtilmediği görülmektedir. Uygulamaya bakıldığında
ise, özel ihtiyaç sahibi olmayan ve genç yaşta, çalışabilecek güçte evlatları olan ailelerin
de bu merkezlerde kalabildiği; engelli çocukları olan bazı ailelerin ise merkez dışında
daha zor koşullarda yaşamakta olduğu gözlenmektedir.

210 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU