Page 72 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ise ‘Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Yürütme Komitesi’ (ExCom)
adıyla görev yapan bir yapı, diğer görevlerinin yanı sıra Yüksek Komisere görev alanıyla
ilgili danışmanlık hizmeti vermektedir. Hâlihazırda ülkemizin de dâhil olduğu 101
63
üyeden müteşekkil olan Yürütme Komitesi, Yüksek Komisere tavsiyelerde bulunmak,
mali kaynak ve programları gözden geçirmek, Yüksek Komiseri mali kaynak temini
konusunda yetkilendirmek ve iki yıllık bütçe hedeflerini onaylamakla görevli olup;
toplantılarının öncelikli konusunu ise uluslararası koruma konuları teşkil etmektedir.
Yasal olarak bağlayıcı olmasa da Yürütme Komitesi, uluslararası koruma hukuku alanında
düzenli olarak karar yayımlamaktadır. Bunlar BMMYK Yürütme Komitesi Kararları
64
(ExCom Conclusions) olarak adlandırılmaktadır. Yürütme Komitesi kararları gibi
BMMYK’nın Kılavuz İlkeleri (Guidelines) de mülteci koruması alanında yol gösterici
ve açıklayıcı mahiyettedir. Yürütme Komitesi kararları ile Kılavuz İlkelerde, Yüksek
Komiserliğin esas hedeflerinden birisinin, mültecilerin hayatlarını insan onuruna yakışır
şekilde yeniden kurabilmelerinin sağlanması olduğunun altı çizilmektedir. BMMYK
ise bunu “Kalıcı Çözümler” olarak adlandırdığı araçlarla sağlamaya çalışmaktadır. Bu
araçlar arasında gönüllü geri dönüş, yerel entegrasyon (toplumsal uyum) ve üçüncü
bir ülkeye yeniden yerleştirme gelmektedir. Gönüllü geri dönüş, mültecilerin menşe
ülkesine geri dönmeleri anlamına gelirken; yerleştirme, menşe ülkesine çatışma, savaş
ve zülüm korkusu nedeniyle dönemeyenlerin başka bir ülkeye yerleştirilmesi anlamına
gelmektedir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, kendi görev alanındaki
mültecilerin yaklaşık yüzde birinden az bir oranının yerleştirme işlemine tabi olduğunu
65
ifade etmektedir. Diğer araç olan yerel entegrasyon ise geri dönemeyen mültecilerin ev
sahibi ülke ile bütünleşmesidir.

II . Bölgesel Düzeydeki Sözleşme ve Düzenlemeler

A. Avrupa Konseyi Düzenlemeleri: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Ek
Protokolleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı

‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ (resmi adıyla ‘İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin
Korunmasına İlişkin Sözleşme’) Avrupa’da insan haklarını ve temel özgürlükleri korumak
amacıyla imzalanmış bir Avrupa Konseyi sözleşmesidir. Sözleşmenin uluslararası
koruma hukuku bakımından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi karar ve içtihadında
sıklıkla atıfta bulunulan maddeleri, yaşam hakkının korunmasına ilişkin 2’nci maddesi

63 ExCom üyeleri hakkında bilgi için bkz. BMMYK’nın resmi internet sayfası (http://www.unhcr.org/excom/
scaf/5748082a4/list-members-observers-2016-2017.html); erişim tarihi: 20/08/2017.
64 ExCom’un uluslararası koruma konularının çeşitli veçhelerini içeren kararlarının en son derlenmiş hali
için bkz. BMMYK’nın resmi internet sayfası (http://www.refworld.org/docid/5698c1224.html); erişim tarihi:
20/08/2017.

65 Kalıcı çözümler için bkz.BMMYK’nın resmi internet sayfası (http://www.unhcr.org/en-us/solutions.html);
erişim tarihi: 20/08/2017.

72 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU