Page 84 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

bekleyen 65,6 milyon zorla yerlerinden edilmiş kişi varken, bunların sadece 22,5
milyonunun resmi anlamda mülteci olması da bu farklılıktan kaynaklanmaktadır. 89

Ülkemizde ise bu kavramlar, bu zamana kadar farklı şekillerde kullanılmıştır. Uzun
bir dönem boyunca 1994 Yönetmeliği çerçevesinde, “Avrupa’da meydana gelen olaylar
sebebiyle ırkı, dini, milliyeti, belirli bir toplumsal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri
nedeniyle takibata uğrayacağından haklı olarak korktuğu için vatandaşı olduğu ülke
dışında bulunan ve vatandaşı
olduğu ülkenin himayesinden
istifade edemeyen veya korkudan
dolayı istifade etmek istemeyen ya
da uyruğu yoksa ve önceden ikamet
ettiği ülke dışında bulunuyorsa
oraya dönmeyen veya korkusundan
dolayı dönmek istemeyen yabancı”
için ‘mülteci’; aynı durumda olan,
fakat Avrupa dışındaki bir ülkeden
gelen yabancı için ise ‘sığınmacı’
(Kaynak: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) ifadesi kullanılmıştır.

Doğrudan uluslararası koruma alanındaki ilk yasamız olma özelliğini taşıyan 2013
tarihli 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) ile ise daha
farklı bir tanımlamaya gidilmiştir. Buna göre; Avrupa ülkelerinde meydana gelen
olaylar nedeniyle, ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi
düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için ülkesinin
(vatansız olması halinde ise önceden yaşadığı ülkenin) korumasından yararlanamayan
ya da yararlanmak istemeyen, bu nedenle de ülkemizde sığınma talebinde bulunan
yabancılara statü belirleme işlemi sonucunda ‘mülteci’; Avrupa dışındaki ülkelerde
meydana gelen olaylar nedeniyle aynı nedenlerle Ülkemize sığınan yabancılara ise
statü belirleme işlemi sonucunda ‘şartlı mülteci’ statüsü verilmektedir. Henüz statü
almayanlar ise hangi ülkeden geldiklerine bakılmaksızın ‘uluslararası koruma başvuru
sahibi’ olarak adlandırılmaktadır. Bununla birlikte, Yabancılar ve Uluslararası Koruma
Kanunu ‘mülteci’ ya da ‘şartlı mülteci’ statülerinin dışında, ‘ikincil koruma’ ve ‘geçici
koruma’ gibi farklı koruma türlerini de içermekte olup; söz konusu koruma türlerinin
kapsamı, hukuki dayanağıyla birlikte aşağıdaki tabloda açıklanmaktadır.

89 BMMYK resmi verileri için bkz. http://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html ve http://data.unhcr.org/
syrianrefugees/regional.php; erişim tarihi: 02/02/2018.

84 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU