Page 90 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

korumaya ilaveten, ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak
Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak geçici korumaya ilişkin hükümler de
içermektedir.

‘Mülteci’, ‘şartlı mülteci’, ‘ikincil koruma’ gibi tanımları detaylı olarak içeren,
usul garantileri sunan ve ülkemizin uluslararası korumaya ilişkin ilk yasası olma
özelliğini taşıyan bu önemli Kanun’un akabinde ise, Kanun’un 121’inci maddesine
dayanılarak bir uygulama yönetmeliği hazırlanmıştır. “Yabancılar ve Uluslararası
Koruma Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik” olarak adlandırılan bu
düzenleme, 17/03/2016 tarihli ve 29656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.

YUKK, bütün dünyada göçmenlere ve mültecilere yönelik caydırıcı ve kısıtlayıcı
düzenlemelere gidildiği bir dönemde, uluslararası kamuoyunu şaşırtacak derecede
“göçmen-mülteci dostu” bir içerikle hazırlanmıştır. Yasanın, Türkiye’deki yüksek mülteci
nüfusuna rağmen TBMM’de büyük bir uzlaşı içinde çıkması da dikkat çekicidir.
VI. Bir Koruma Çeşidi Olan ‘Geçici Koruma’ya İlişkin Ülkemizdeki Hukuki
Çerçeve

1994 Yönetmeliği’nin 3’üncü ve 4’üncü, kısmen de 5’inci bölümü, “sığınmak amacıyla
topluca sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara ve olabilecek toplu nüfus
hareketlerine karşı alınacak tedbirleri ve bu kişilerin Ülkemize kabulü halinde yapılacak
işlemler ile alınacak tedbirleri” genel itibariyle düzenlemekte ise de, kitlesel akın
durumlarında sağlanan “geçici koruma” ilk defa 11/04/2014 tarihinde yürürlüğe
giren 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) ile hukuki
dayanak kazanmıştır.

YUKK’un 104’üncü maddesinde, “geçici korumaya ilişkin iş ve işlemleri yürütmek”
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Kanun’un
‘Geçici Koruma’ ile ilgili asıl hükümlerine ise “Uluslararası Koruma” başlıklı
3’üncü kısmı altında yer verilmiştir ki; bu da geçici korumanın aslında bir
uluslararası koruma türü olarak değerlendirildiğini göstermektedir. YUKK’un
geçici korumayla ilgili olan 91’inci maddesinde, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış,
ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak
sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara geçici koruma sağlanabileceği
belirtilmiştir. Ayrıca, bu kişilerin Türkiye’ye kabulünün, Türkiye’de kalışlarının, hak ve
yükümlülüklerinin, Türkiye’den çıkışlarında yapılacak işlemlerin, kitlesel hareketlere
karşı alınacak tedbirlerle ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar arasındaki iş birliği

90 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU