Page 368 - temel-haklar

kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı hususları dikkate alındığın-
da; hukuki güvenlik ilkesinin zedelendiği, kullanılan araçlarla
hedeflenen amaç arasında makul orantılılık ilişkisinin gözetil-
meyerek mülkiyet hakkının özüne dokunulduğu, dolayısıyla
toplumsal yarar ile şikâyetçilerin mülkiyet hakları arasında
adil dengenin sağlanamadığı, tüm bu nedenlerle idarenin şikâye-
te konu olaydaki işlem ve eylemlerinin hukuka ve hakkaniyete
uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme

32) Anayasanın 35 inci maddesinde herkesin mülkiyet hakkına sa-
hip olduğu, bu hakkın ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırla-
nabileceği, mülkiyet hakkının kullanılmasının toplum yararına aykırı
olamayacağı düzenlenmiştir. BM İnsan Hakları Evrensel Beyanname-
si’nin mülkiyet hakkını düzenleyen 17 inci maddesi, “Hiç kimsenin
keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamayacağı” hükmünü amir-
dir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Ek 1 no.lu Protokolün 1. Mad-
desinde “Her gerçek ve tüzel kişinin, mal ve mülk dokunulmazlığına ri-
ayet edilmesini isteme hakkının olduğu, herhangi bir kimsenin ancak
kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve Uluslararası
hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bıra-
kılabileceği” hüküm altına alınmıştır. Anayasa’nın 35 inci maddesi de
Sözleşme’ye Ek 1 No.lu Protokol’ün 1 inci maddesindeki düzenlemeye
benzer şekilde, birinci fıkrasında mülkiyet hakkını tanımış, ikinci ve
üçüncü fıkralarında ise mülkiyet hakkının sınırlandırılması ve bu sı-
nırlandırmanın ölçütünü belirtmiştir.
33) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin “Hakları kötüye kullan-
ma yasağı” başlıklı 17 inci maddesi, Sözleşmedeki hiçbir hükmün, bir
devlete Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerin yok edilmesi veya
bunların sözleşmede öngörülmüş olandan daha geniş ölçüde sı-
nırlandırılmalarını amaçlayan bir etkinliğe girişme ya da ey-
lemde bulunma hakkı verdiği biçiminde yorumlanamayacağını
düzenlemektedir.
34) Bu doğrultuda somut olayımız değerlendirildiğinde idarenin
kamulaştırma bedelini ilgililere ödememiş olması, mülkiyet hakkı
ihlaline yol açtığı gibi AİHS’nin 17 inci maddesindeki hakları kö-
tüye kullanma yasağının ihlaline de yol açmıştır. Bu ihlallerin

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 363