Page 364 - temel-haklar

ancak kanunla öngörülmüş usullerle ve kamu yararı gereği karşılığı
ödenmek suretiyle ellerinden alınabileceğini belirtmiş. Anayasa’nın
13 üncü maddesinde yer alan ölçülülük ilkesi gereği kişilerin mülkle-
rinden mahrum bırakılmaları halinde elde edilmek istenen kamu ya-
rarı ile mülkünden mahrum bırakılan bireyin hakları arasında adil bir
denge kurulması gerekliliğini vurgulamıştır.
21.2) Anayasa Mahkemesi (E.2012/1246, 06/02/2014) ilgili
kararında; Bir taşınmazın hiçbir karşılık ödenmeden idareye geçme-
sini, mülkiyet hakkının sınırlandırılmasını aşan, hakkın özünü zedele-
yen bir durum olarak belirtmiştir. Bununla beraber gerçek karşılığının
altında bir bedel ödenerek bir taşınmazın idareye geçmesini de Ana-
yasa’nın 46. Maddesi hükmüne açıkça aykırılığının yanında mülkiyet
hakkına Anayasa’nın 13. Maddesinde yer alan ölçülülük ilkesini aşan
ve mülkünden yoksun bırakılan kişiye ulaşılmak istenen kamu yara-
rıyla kıyaslandığında ölçüsüzce ağır bir yük getiren ve makul olmayan
bir müdahale niteliğinde olduğunu ifade etmiştir.

21.3) Yargıtay Genel Kurulu (Esas:1988/4, Karar:1989/3,Ta-
rih:20/10/1989) ilgili kararında; İçtihadı birleştirmeye konu
sorunun, görüşülmesi sırasında peşin ödeneceğine işaret edi-
len karşılığın tam karşılık(rayiç bedel) olup olmadığının tartışıldığı-
nı, bunun tam karşılık olarak değil de, kıymet takdir komisyonunun
biçtiği değer olarak kabulünün Anayasanın 13/2 nci maddesinde yer
alan ‘temel hak ve hürriyetlerle ilgili genel ve özel sınırlamalar demokratik
toplum düzeninin gereklerine aykırı olamaz’ kuralıyla bağdaşmayacağını,
tam karşılığın peşin ödenmemesi halinde, mülkiyet hakkının özüne
dokunan bir kısıtlama getirileceğini, böyle bir anlayışın 5 inci madde-
de belirtilen ‘Devletin temel amaç ve görevleri’ ile bağdaşır nitelikte
bulunmadığını, benimseyerek söz konusu karşılık sözünün, tam karşı-
lık (rayiç bedel) olduğunu kabul etmiştir.
21.4) Danıştay 1. Daire (Esas:2002/147, Karar:2002/144,
Tarih:01/10/2002) ilgili kararında: özetle; kamulaştırma be-
delinin geç ödenmesi nedeniyle … tarafından AİHM’ye yapılan
43229/98 sayılı başvuruyla ilgili olarak Mahkeme’nin benzer davalar-
da verdiği kararların gözetilmesi sonucu ‘dostane çözüm’ çerçevesinde
davacıya her türlü vergi kesildikten sonra net olarak 295.000-Euro tu-
tarındaki meblağın 4353 sayılı Yasanın 30 uncu maddesi hükmü uya-
rınca sulhen ödenebileceği, ifade edilmiştir.

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 359