Page 195 - yargi-ozel-raporu

(328) AB Komisyonunun yargının işleyişine ilişkin istişari ziyaret
raporlarında da, Yargıtay’ın iş yükünü hafifleteceği ve ona içtihat
mahkemesi olma asli fonksiyonunu kazandıracağından bahisle isti-
naf mahkemelerinin kurulması tavsiye edilmiştir. Katılım Ortaklığı
Belgesine cevap niteliğinde olarak hazırlanan 2003 tarihli “AB Mük-
tesabatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program”da da “Yargının
İşleyişi ve Etkin Bir Yargı Sisteminin Kurulması İçin Kapasite Geliş-
tirme” başlığı altında Türkiye’nin yükümlülükleri arasında sayılmış
ve AİHS ile temel özgürlüklere uygun şekilde yargının etkinlik ve
bağımsızlığının güçlendirilmesi için istinaf mahkemelerinin kurul-
ması doğrultusunda hazırlıkların yapılmasının gerekliliği vurgulan-
mıştır.

(329) Ceza ve hukuk yargılamasında adli yargı ilk derece mahkeme-
lerince verilen kararlar, Yargıtay tarafından maddi olay ve hukukilik
yönünden denetlenmektedir. Maddi olay ve delillerin değerlendiril-
mesi yönünden denetleme, dosyanın Yargıtay’da geçirdiği sürenin
uzamasına ve Yargıtay’ın içtihat üretme, hukuk ve uygulama birliği
fonksiyonunun temininde güçlüğe neden olmaktadır. Bölge adliye
mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle ikinci kez esas yargılaması ya-
pılması ve bu suretle ilk derece mahkemesinde söz konusu olabilecek
hukuka aykırılıkların maddi yönden de telafi edilmesi sağlanacaktır.
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
(330) Bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesi ile hem olay
denetimi hem de hukukilik denetimi yapmak zorunda kalan Yargı-
tay’ın iş yükü azalacak, uyuşmazlıkların bir kısmı Yargıtay’a gelme-
den kesinleşecek, Yargıtay asli görevi olan içtihat oluşturma fonksi-
yonunu yerine getirecektir.

(331) Hukuki uyuşmazlıkların yargıya gelmeden kamu denetçisine
(Ombudsmanlık) başvuru hakkı, arabuluculuk, uzlaşma, zorunlu
tahkim gibi yöntemlerle çözümlenmesi için yasal düzenlemelerin
yapılarak, yerel mahkemelerin ve Yargıtay’ın iş yükünün azaltılması
sağlanmalıdır.

5.9. Uzmanlaşmış Mahkemelerin Kurulması

(332) İlk derece mahkemeleri ve Yargıtay’da uzmanlaşmanın sağlan-
ması, doğru karar verme oranını yükseltecektir. “Sosyal ve ekonomik

168